Thái Hòa lục niên Mậu Thìn khoa tiến sĩ đề danh bi ký
| 太和六年戊辰科進士題名碑記 | Thái Hòa lục niên Mậu Thìn khoa tiến sĩ đề danh bi ký |
|---|---|
大越仁宗仁孝宣皇帝嗣成大統十有七年凡三設科招徠多士當時得人效用克底承平任使之間不為無補然大和十一年癸酉延寧五年戊寅二科皆無殿試惟大和六年戊辰一科有殿試策是時天下之士領鄉薦而會禮圍者七百五十餘名有司論其秀者二十七名 |
Đại Việt Nhân Tông Nhân Hiếu Tuyên Hoàng đế tự thành đại thống thập hữu thất niên, phàm tam thiết khoa chiêu lai đa sĩ. Đương thì đắc nhân hiệu dụng khắc để thừa bình nhâm sử chi gian bất vi vô bổ. Nhiên Thái Hòa thập nhất niên Quý Dậu Diên Ninh ngũ niên Mậu Dần nhị khoa giai vô Điện thí, duy Thái Hòa lục niên Mậu Thìn nhất khoa hữu Điện thí. Sách thị thì thiên hạ chi sĩ lĩnh Hương tiến nhi Hội Lễ vi giả thất bách ngũ thập dư danh, Hữu ti luận kì tú giả nhị thập thất danh. |
秋八月二十三日上御集賢殿降賜清問命特進入內司寇同平章事臣鄭克復題調御史臺御史中承臣何票監試門下省左司左納言知北道軍民簿籍臣阮夢荀翰林院承旨學士臣陳舜俞國子監祭酒臣阮子晉讀卷擇其葑之可釆者得阮堯咨等以下賜進士及第出身有差冠服宴筵咸循开典惟立石題名之制時未舉行 |
Thu bát nguyệt nhị thập tam nhật, Thượng ngự Tập Hiền điện hàng tứ thanh vấn. Mệnh Đặc tiến Nhập nội Tư khấu Đồng Bình chương sự thần Trịnh Khắc Phục Đề điệu, Ngự sử đài Ngự sử Trung thừa thần Hà Lật Giám thí, Môn hạ sảnh Tả ti Tả nạp ngôn Tri Bắc đạo quân dân bạ tịch thần Nguyễn Mộng Tuân, Hàn lâm viện Thừa chỉ Học sĩ thần Trần Thuấn Du, Quốc tử giám Tế tửu thần Nguyễn Tử Tấn Độc quyển. Trạch kì phong chi khả biện giả đắc Nguyễn Nghiêu Tư đẳng dĩ hạ tứ Tiến sĩ cập đệ xuất thân hữu sai. Quan phục, yến diên hàm tuần khai điển, duy lập thạch đề danh chi chế thì vị cử hành. |
聖上宅尊之廿五歲作興士類文運益隆粉飾治平聲明大備時詔冬官刻石用垂無窮又命阮潤文臣叨奉玉音方為斯文多士賀不敢以蕪陋辭謹拜手稽首而進言曰 |
Thánh thượng trạch tôn chi trấp ngũ tuế, tác hưng sĩ loại văn vận ích long phấn sức trì bình thanh minh đại bị. Thì chiếu đông quan khắc thạch dụng thùy vô cùng, hựu mệnh Nguyễn Nhuận văn. Thần thao phụng ngọc âm phương vi tư văn đa sĩ hạ, bất cảm dĩ vu lậu từ cẩn bái thủ kê thủ nhi tiến ngôn viết: |
帝王正治之大莫重於人材國家制度之詳必待夫後聖蓋為治而不本於人才制作而不資夫後聖皆苟焉耳烏從致治效風化之隆文物典章之備哉 |
Đế vương chính trị chi đại mạc trọng vu nhân tài, quốc gia chế độ chi tường tất đãi phu hậu thánh. Cái vi trị nhi bất bản vu nhân tài, chế tác nhi bất tư phu hậu thánh, giai cẩu yên nhĩ. Ô tòng trí trị hiệu phong hóa chi long văn vật điển chương chi bị tai? |
洪惟太祖統天啟運聖德神功睿文英武寬仁勇智至明大孝高皇帝以武功遏亂略以文德其治平順天建元首飭學政其道化之久洽文運之明昌萬世太平於是乎權輿矣 |
Hồng duy Thái Tổ Thống thiên Khải vận Thánh đức Thần công Duệ văn Anh vũ Khoan nhân Dũng trí Chí minh Đại hiếu Cao Hoàng đế dĩ vũ công át loạn lược, dĩ văn đức kì trị bình. Thuận Thiên kiến nguyên, thủ sức học chính kì đạo hóa chi cửu hiệp văn vận chi minh xương, vạn thế thái bình vu thị hồ quyền dư hĩ. |
太宗繼天體道顯德聖功欽明文武英睿仁哲昭惠皇帝武烈文謨重規襲矩大寶三祀肇闡儒科其才雋之彙升紀綱之振舉尤可迪後文運於此乎恢張矣 |
Thái Tông Kế thiên Thể đạo Hiển đức Thánh công Khâm minh Văn vũ Anh duệ Nhân triết Chiêu huệ Hoàng đế vũ liệt văn mô trọng quy tập củ. Đại Bảo tam tự triệu xiển Nho khoa, kì tài tuyển chi vị thăng, kỉ cương chi chấn cử vưu khả địch hậu văn vận vu thử hồ khôi trương hĩ. |
仁宗皇帝繼志述事匿武觀文選士任能恪遵成憲至於樹碑太學闕典未修備物盡文時若有待 |
Nhân tông Hoàng đế kế chí thuật sự, nặc vũ quan văn, tuyển sĩ nhâm năng khác tuân thành hiến, chí vu thụ bi Thái học khuyết điển vị tu bị vật tận văn thì nhược hữu đãi. |
今上皇帝天啟中興躬任斯道隆儒一事尤所惓惓況乎列聖涵養之深加以廿年振作之力向也每六年一大比今則酌從周制無慮三年矣向也取士率不過二三十名今則廣覈實才不其數六倍矣以至崇獎作興德意之厚恩榮次第節目之詳渾然燦然度越今古所以堅有刻紀實有文置在賢關用勸多士皇王制度猗歟休哉 |
Kim Thượng Hoàng đế thiên khải trung hưng cung nhâm tư đạo long Nho nhất sự vưu sở quyền quyền. Huống hồ liệt thánh hàm dưỡng chi thâm, gia dĩ trấp niên chấn tác chi lực. Hướng dã mỗi lục niên nhất đại, bỉ kim tắc chước tòng Chu chế vô lự tam niên hĩ. Hướng dã thủ sĩ suất bất quá nhị tam thập danh, kim tắc quảng hạch thực tài bất kì sổ lục bội hĩ. Dĩ chí sùng tưởng tác hưng, đức ý chi hậu, ân vinh thứ đệ, tiết mục chi tường hồn nhiên xán nhiên độ việt kim cổ. Sở dĩ kiên hữu khắc kỉ thực hữu văn trí tại Hiền quan dụng khuyến đa sĩ. Hoàng vương chế độ y dư hưu tai! |
然則皇朝文明之祥科目之政兆於順天始於大寶行於大和而特盛於洪德也嚮非聖上盡君師之責親制作之權安能成先志之未成備前聖之未備耶 |
Nhiên tắc Hoàng triều văn minh chi tường, khoa mục chi chánh triệu vu Thuận Thiên, thủy vu Đại Bảo, hành vu Thái Hòa, nhi đặc thịnh vu Hồng Đức dã. Hưởng phi Thánh thượng tận quân sư chi trách, thân chế tác chi quyền, an năng thành tiên chí chi vị thành, bị tiền thánh chi vị bị da! |
聖子神孫仰承盛意規模宏遠百世可知 |
Thánh tử thần tôn, ngưỡng thừa thịnh ý, quy mô hoành viễn, bách thế khả tri. |
士而斯石預題雖已半登鬼錄然其人之忠邪真偽所行之得失是非公論凜如千古莫遁其見任職者正當念先朝之選列感今日之顯揚晚節長途慎無愧忝為之後進者撫摩玆刻顧茲文亦當知聖朝鼓勵之方求前輩名實之跡擇其善者從而師之毋使後之議今猶今之議昔則善之善矣臣謹記 |
Sĩ nhi tư thạch dự đề, tuy dĩ bán đăng quỷ lục nhiên kì nhân chi trung tà chân ngụy sở hành chi đắc thất, thị phi công luận lẫm như thiên cổ mạc độn. Kì kiến nhậm chức giả, chính đương niệm tiền triều chi tuyển liệt cảm kim nhật chi hiển dương vãn tiết trường đồ thận vô quý thiểm vi chi. Hậu tiến giả phủ ma tư khắc cố tư văn diệc đương tri thánh triều cổ lệ chi phương, cầu tiền bối danh thực chi tích, trạch kì thiện giả tòng nhi sư chi, vô sử hậu chi nghị kim do kim chi nghị tích, tắc thiện chi thiện hĩ. Thần cẩn kí. |
中貞大夫翰林院侍讀兼東閣大學士臣杜潤奉敕撰 |
Trung trinh đại phu Hàn lâm viện Thị độc kiêm Đông các Đại học sĩ thần Đỗ Nhuận phụng sắc soạn. |
謹事郎中書監正字臣阮竦奉敕書 |
Cẩn sự lang Trung thư giám Chính tự thần Nguyễn Tủng phụng sắc thư. |
茂林郎金光門待詔臣蘇碍奉敕篆 |
Mậu lâm lang Kim quang môn Đãi chiếu thần Tô Ngại phụng sắc triện. |
洪德十五年八月十五日立 |
Hồng Đức thập ngũ niên bát nguyệt thập ngũ nhật lập. |
第一甲三名賜進士及第 |
Đệ nhất giáp tam danh tứ Tiến sĩ cập đệ |
第二甲十二名賜進士出身 |
Đệ nhị giáp thập nhị danh tứ Tiến sĩ xuất thân |
第三甲十二名賜同進士出身 |
Đệ tam giáp thập nhị danh tứ đồng Tiến sĩ xuất thân |
Tác phẩm này, được phát hành trước ngày 1 tháng 1 năm 1929, đã thuộc phạm vi công cộng trên toàn thế giới vì tác giả đã mất hơn 100 năm trước.