Sách quan chế/50
CÔNG BỘ, 工部
ministre des travaux publics.
Công bộ đông quan đại tư không. 工部冬官大司空 Sách Châu lễ kêu là Đông quan, lại gọi là Đông khanh. Đời Hán, quang võ đặt Thiện tu, Công tác, Trì huyển ba tào. Nhà Ngụy, kêu là Tả dân tào, chức Thượng thơ Bộ ấy kêu là Khởi bộ lang. Đời hậu Châu mới gọi là Công bộ.
Chưởng bá công, khí dụng, biện vật liệu, tài mộc Dỉ sức bang sự, nghĩa là cho đẹp trong nước.
Ti thuộc có Qui chế ti, Dinh kiến ti, Tu tạo ti, Khảm biện ti, Công trực xứ, Công ẩn ti. Hội điển nhà Thanh kêu là Ngu hoành ti.
1º Qui chế thanh lại ti. — Chủ xây đắp lăng tẩm, thành trì, đài, bảo, đê cống, cầu kỳ, đàng sá các việc. Hội điển nhà Thanh kêu là Đô thủy ti.
2º Dinh kiến thanh lại ti. — Chủ xây cất cung điện, dinh dải, kho tàng các việc.
3º Tu tạo thanh lại ti. — Chủ tu tạo, dự biện các tàu thuyền các việc.
4º Khám biện thanh lại ti. — Chủ phân phái các sắc công tượng, cho lảnh đơn bằng hầm ngói, gạch, hầm vôi, hầm than, lấy cây, củi, các việc đều về ti ấy đốc sức tra xét.
Năm Tự-đức thứ tư, nghị bải Công ấn ti, Công trực xứ, giao cho các ti khác chuyên biện.
Chức Thái sư, 太師 Thái phó, 太傅 Thái bảo, 太保 Thiếu sư, 少師 Thiếu phó 少傅 Thiếu bảo 少保 cùng là chức Thái tử, Tam thái, Tam thiếu, đều để trống, để dành mà gia hàm, hoặc truy tặng cho các đại thần.
Lục bộ; Đô sát viện; Thông chánh sứ ti; Đại lý tự khanh, kêu là Cửu khanh.
Bộ hình, Viện đô sát, Tự đại lý, hiệp lại kêu là Tam pháp ti, chuyên phúc thẩm, tra xét về những tội nặng cùng các án hồ nghi.
Các quan bên văn, có ai lên tới bậc Điện, Các đại học sĩ, thường lảnh làm Thượng thơ các Bộ.