Mạn hứng (Nguyễn Du 1)

by Nguyễn Du

Xem tác phẩm có tựa đề tương tự tại Mạn hứng.

I

Nguyên văn chữ Hán	Phiên âm Hán Việt	Dịch nghĩa
百年身世委風塵 旅食江津又海津 高興久無黃閣夢 虛名未放白頭人 三春積病貧無藥 卅載浮生患有身 遙憶家鄉千里外 澤車段馬愧東鄰	Bách niên thân thế ủy phong trần, Lữ thực giang tân hựu hải tân. Cao hứng cửu vô hoàng các mộng Hư danh vị phóng bạch đầu nhân. Tam xuân tích bệnh bần vô dược, Táp tải phù sinh hoạn hữu thân. Giao ức gia hương thiên lý ngoại, Trạch xa đoạn mã quý đông lân.	Cuộc thế trăm năm phó mặc gió bụi, Hết ăn nhờ ở miền sông lại ăn nhờ ở miền biển. Đã lâu rồi, lúc cao hứng, không còn ấp ủ giấc mộng gác vàng nữa, Nhưng hư danh nào đã buông tha kẻ bạc đầu này. Suốt ba tháng xuân, ốm liên miên, nghèo đến nỗi không có tiền cắt chén thuốc. Cuộc phù sinh ba mươi năm, có thân nên sinh mối lo. Nhớ quê hương ngoài ngàn dặm, thấy người hàng xóm an nhàn ngồi xe con, Ngựa kéo đi đủng đỉnh mà thẹn cho mình.

II

Nguyên văn chữ Hán	Phiên âm Hán Việt	Dịch nghĩa
行腳無根任轉蓬 江南江北一囊空 百年窮死文章裏 六尺浮生天地中 萬里黃冠將暮景 一頭白髮散西風 無窮今古傷心處 依舊青山夕照紅	Hành cước vô căn nhiệm chuyển bồng, Giang nam giang bắc nhất nang không Bách niên cùng tử văn chương lý, Lục xích[1] phù sinh thiên địa trung Vạn lý hoàng quan[2] tương mộ cảnh Nhất đầu bạch phát tàn tây phong Vô cùng kim cổ thương tâm xứ, Y cựu thanh sơn tịch chiếu hồng.	Chân không bén rễ, mặc cho trôi giạt như ngọn cỏ bồng. Một chiếc đãy rỗng không, đi hết phía nam sông, lại phía bắc sông. Cuộc đời trăm năm, kiết xác với văn chương. Tấm thân sáu thước, lênh đênh trong vòng trời đất. Đội mũ vàng, đi muôn dặm, cảnh đã xế chiều. Mái tóc bạc lốm đốm, gió tây thổi tung. Chuyện kim cổ gợi lại bao nhiêu điều thương tâm. Dãy núi xanh đằng kia vẫn nhuốm bóng chiều hồng như cũ.

   

---

---

Chú thích

1. ▲ "Lục xích thân" nghĩa là thân sáu thước. Thân tám thước là thân kẻ anh hùng. Thân bảy thước là thân kẻ làm trai. Thân năm thước là thân ngũ đoản của người thấp kém. Nguyễn Du tự cho mình chỉ ở trên đám "ngũ đoản" và ở dưới đám "thất xích", nên dùng chữ "lục xích". Đó là lời nói khiêm
2. ▲ Mũ vàng tức mũ người đạo sĩ