CHƯƠNG THỨ BA
NAM-KỲ


Chợ Saigon.


Nhà Bưu-chính (Saigon).

Nhà thương (Saigon).


Trường Nữ-học (Saigon).

1. — Xã — Hương-chức — Chức-vụ của hương-chức.

Ở Nam-kỳ thì công việc hàng xã do hương-hội làm. Chánh hương-hội thì gọi[1] là hương-cả, phó hương-hội gọi là hương-chủ. Còn những viên khác trong hương-hội là hương-sư, hương-trưởng, hương-chánh, hương-giáo, hương-quản, thủ-bộ, hương-thân, xã-trưởng hay thôn-trưởng và hương-hào.

Bốn người trên, thì có quyền sai bảo những người kia và coi-sóc cho các người ấy làm việc. Công việc do hương-hội làm là việc quản-trị công-điền, công-thổ, việc dựng sổ chi thu, việc chi tiêu trong xã và việc giữ tiền-nong.

Hương-chánh thì có quyền sai bảo xã-trưởng, hương-thân và hương-hào. Lại có quyền xử-đoán các việc tạp-tụng về điền-thổ.

Hương-giáo thì dạy những viên hương-hội mới, chưa thuộc việc.

Hương-quản thì coi về việc tuần-phòng.

Thủ-bộ thì giữ công-văn, địa-bộ, các sổ sách và sổ chi thu cùng các đồ vật của chung trong hàng xã nữa.

(Còn nữa)

Toát-yếu. — Ở Nam-kỳ thì công việc hàng xã do hương-hội làm. Đứng đầu hương-hội là hương-cả. Dưới quyền hương-cả thì có hương-chủ, hương-sư, hương-trưởng,hương-chánh, hương-giáo, hương-quản, thủ-bộ, hương-thân, xã-trưởng và hương-hào.

Giải nghĩa.Tạp-tụng = việc kiện vặt.

Câu hỏi. — Ở Nam-kỳ thì công việc hàng xã do ai làm? — Ai là người đứng đầu hương-hội? — Hương-hội thì có những người nào? — Những người ấy, mỗi người làm những việc gì?

  1. kêu