Hàn Tín giảng binh xứ

Hàn Tín giảng binh xứ - 韓信講兵處
của Nguyễn Du

Hàn Tín: người đất Hoài Âm 淮陰 (thuộc tỉnh Giang Tô ngày nay) giúp Lưu Bang 劉邦, lập nhiều công trạng, là công thần bậc nhất nhà Hán. Sau bị mang tiếng làm phản, Hán Cao Tổ 漢高祖 giáng chức làm Hoài Âm Hầu 淮陰侯. Lã Hậu 呂后 giết cả ba họ nhà Tín.

Nguyên văn chữ Hán	Phiên âm Hán Việt	Dịch nghĩa
百萬旌麾北渡河燕交地下有沉戈悠悠事後二千載蕩蕩城邊一片沙噲伍未成甘碌碌君前猶自善多多可憐十世山河在厚誓徒延絳灌家	Bách vạn tinh huy bắc độ Hà Yên^[1] giao địa hạ hữu trầm qua Du du sự hậu nhị thiên tải Đãng đãng thành biên nhất phiến sa Khoái^[2] ngũ vị thành cam lục lục Quân tiền do tự thiện đa đa^[3] Khả liên thập thế sơn hà tại Hậu thệ đồ duyên Giáng Quán gia^[4].	Trăm vạn cờ xí vượt sông Hoàng Hà phía bắc Dưới đất Yên còn vùi gươm giáo Việc xa xôi xảy ra đã hai nghìn năm Mênh mông ở bên thành một bãi cát Cùng hàng với bọn Phàn Khoái, chưa thành công, cam chịu tầm thường Trước mặt vua vẫn tự cho (có tài cầm quân), "càng nhiều càng tốt" Thương thay, sơn hà nhà Hán đã được mười đời rồi Nhưng chỉ có Giáng hầu, Quán Anh là được hưởng lời thề nồng hậu (của vua Hán Cao Tổ)

Chú thích

▲ Tên đất ở đông bắc Trung Quốc, gần Bắc Kinh ngày nay
▲ Tức Phàn Khoái 樊噲, tướng dưới quyền Hàn Tín. Khi Hàn Tín bị giáng chức, nói: "Ra mình ngang hàng với bọn Khoái!" (xích chi vi Khoái ngũ 斥之為噲伍)
▲ Hán Cao Tổ 漢高祖 hỏi Hàn Tín: "Như tài ta thì chỉ huy được bao nhiêu quân?". Đáp: "Bệ hạ bất quá chỉ huy được mười vạn là cùng". Lại hỏi: "Còn ông?". Đáp: "Thần thì càng nhiều quân càng hay"
▲ Hán Cao Tổ phong tước cho các công thần thề rằng: "Bao giờ sông Hoàng Hà chỉ còn bé như chiếc dải áo, núi Thái Sơn mòn đi chỉ còn bằng viên đá mài, nước vẫn còn truyền cho con cháu". Nhưng trong số công thần đó, chỉ có Giáng hầu Chu Bột và Quán Anh được hưởng phú quý. Còn Trương Lương bỏ đi tu tiên, Tiêu Hà bị hạ ngục, Hàn Tín bị giết chết

[1] ▲ Tên đất ở đông bắc Trung Quốc, gần Bắc Kinh ngày nay

[2] ▲ Tức Phàn Khoái 樊噲, tướng dưới quyền Hàn Tín. Khi Hàn Tín bị giáng chức, nói: "Ra mình ngang hàng với bọn Khoái!" (xích chi vi Khoái ngũ 斥之為噲伍)

[3] ▲ Hán Cao Tổ 漢高祖 hỏi Hàn Tín: "Như tài ta thì chỉ huy được bao nhiêu quân?". Đáp: "Bệ hạ bất quá chỉ huy được mười vạn là cùng". Lại hỏi: "Còn ông?". Đáp: "Thần thì càng nhiều quân càng hay"

[4] ▲ Hán Cao Tổ phong tước cho các công thần thề rằng: "Bao giờ sông Hoàng Hà chỉ còn bé như chiếc dải áo, núi Thái Sơn mòn đi chỉ còn bằng viên đá mài, nước vẫn còn truyền cho con cháu". Nhưng trong số công thần đó, chỉ có Giáng hầu Chu Bột và Quán Anh được hưởng phú quý. Còn Trương Lương bỏ đi tu tiên, Tiêu Hà bị hạ ngục, Hàn Tín bị giết chết

[1]

[2]

[3]

[4]