Biện Giả

Biện Giả - 辯賈
của Nguyễn Du

Giả: là Giả Nghị (201-169 trước CN), một vị quan đời Hán, vì bị quan thần bài xích nên bị đổi đi làm thái phó ở Trường Sa. Khi đi qua sông Tương làm bài phú Viếng Khuất Nguyên, ngụ ý than thở cảnh ngộ mình.

Nguyên văn chữ Hán	Phiên âm Hán Việt	Dịch nghĩa
不涉湖南道安知湘水深不讀懷沙賦安識屈原心屈原心湘江水千秋萬秋清見底古今安得同心人賈生一賦徒為耳烈女從來不二夫何得栖栖相九州未必古人知有我眼中湘水空悠悠	Bất thiệp Hồ Nam đạo, An tri Tương Thủy thâm? Bất độc Hoài Sa phú^[1] An thức Khuất Nguyên tâm? Khuất Nguyên tâm, Tương giang thủy, Thiên thu vạn thu thanh kiến để. Cổ kim an đắc đồng tâm nhân, Giả sinh nhất phú đồ vi nhĩ. Liệt nữ tòng lai bất nhị phu, Hà đắc thê thê "tướng cửu châu"^[2]. Vị tất cổ nhân tri hữu ngã, Nhãn trung Tương Thủy, không du du!	Không đi qua Hồ Nam Sao biết sông Tương sâu Không đọc phú Hoài Sa Sao hiểu lòng Khuất Nguyên Lòng Khuất Nguyên, nước sông Tương Nghìn thu vạn thu trong suốt thấy đáy Xưa nay mấy ai có được bạn đồng tâm Bài phú của thư sinh họ Giả chẳng có nghĩa lý gì Liệt nữ xưa nay không lấy hai chồng Cần gì phải tất tả đi khắp chín châu tìm vua khác Chưa chắc người xưa biết có ta Trong mắt sông Tương dằng dặc trôi

Chú thích

▲ Là một trong chín bài đề Cửu Chương của Khuất Nguyên, tỏ ý Khuất Nguyên không muốn nhìn cảnh quốc gia bị mất nên quyết định tự tử ở sông Tương
▲ Trong bài phú Viếng Khuất Nguyên của Giả Nghị có câu có nghĩa đi tìm vua khác mà thờ, sao phải ôm lấy cố đô làm chi? Nguyễn Du bác bỏ ý này của Giả Nghị

[1] ▲ Là một trong chín bài đề Cửu Chương của Khuất Nguyên, tỏ ý Khuất Nguyên không muốn nhìn cảnh quốc gia bị mất nên quyết định tự tử ở sông Tương

[2] ▲ Trong bài phú Viếng Khuất Nguyên của Giả Nghị có câu có nghĩa đi tìm vua khác mà thờ, sao phải ôm lấy cố đô làm chi? Nguyễn Du bác bỏ ý này của Giả Nghị

[1]

[2]