Đại Đồng phong cảnh phú

Đại Đồng phong cảnh phú
của Nguyễn Hàng

Bài phú Phong cảnh Đại Đồng do văn sĩ Nguyễn Hàng làm theo lời yêu cầu của Trấn thủ Tuyên Quang Gia Quốc công Vũ Văn Mật khi ông được Vũ Văn Mật mời đến chơi Đại Đồng ở châu Thu Vật là lị sở của Tuyên Quang. Bài phú viết bằng chữ nôm, được Phạm Trọng Điềm phiên âm.

Xem chưng :

Được[1] khí thiêng liêng, nhiều nơi thanh lạ.

Non Xuân Sơn cao thấp chầu tây, sông Trôi Thủy[2] quanh co nhiễu tả.

Ngàn tây che[3] cánh phượng, dựng thuở hư không ; thành nước uốn đầu[4] rồng, dài cùng là đá[5].

Đùn đùn non Yên Ngựa, mấy trượng cao[6] khoe[7] thế kim thang ; tho thó[8] thác Con Voi, chín khúc uốn[9] bền hình quan tỏa.

Thêm có :

Lâu đài kề nước, hoa cỏ hướng dương.

Thược dược khéo mười phân[10] tươi tốt, mẫu đơn khoe hết tấc[11] giàu sang.

Hây hây ngõ mận[12] tường đào, quanh nhà thái tố ; thay thảy đường hòe dặm liễu, hóng gió thiều quang/

Má hồng điểm thức yên chi[13], đầy vườn hạnh xem bằng quốc sắc ; quần lục đượm mùi long não, dãy thềm[14] lan nức những thiên hương.

Lại có nơi :

Tiện nẻo vãng lai, là[15] nơi thành thị.

Tán đầu khăn họp khách bốn phương, xe dù ngựa dong đường thiên lý,

Đủng đỉnh túi thơ bầu rượu, nặng cổ thằng hề ; dập dìu quần trả[16] áo nghê[17], dầu lòng con tí.

Diên đai mại[18] châu châu ngọc ngọc, nhiều chốn phồn hoa ; viện thu thiên ỷ ỷ là là, mười phần phú quý.

Xem phong cảnh chỉn đã khác thường ; gẫm tạo hóa thực đà có ý.

Thửa mặc :

Trời sinh chúa thánh, đất có tôi lành.

Bói quẻ[19] Kiền[20] đòi thời mở vận ; phép hào Sư[21] lấy luật dùng binh.

Đất ba phần có thừa hai, chốn chốn đều về thanh giáo ; nhà bốn biển vây làm một, đâu đâu ca xướng thái bình.

Chín lần nhật nguyệt làu làu, cao đường hoàng đạo ; ngàn dặm san hà chăm chắm[22], khỏe thế vương thành.

Hình thế khen nào còn xiết, phong cảnh này thực đã nên danh.

   




Chú thích

  1. Hoàng Xuân Hãn trong sách Thi văn Việt Nam ( NXB Sông Nhị, Hà Nội, 1951) phiên là đặc
  2. Sông Chảy
  3. Hoàng Xuân Hãn phiên là chìa
  4. Hoàng Xuân Hãn phiên là hình
  5. Hoàng Xuân Hãn phiên là dãy đá
  6. Hoàng Xuân Hãn không phiên chữ này
  7. Hoàng Xuân Hãn phiên là khỏe
  8. Hoàng Xuân Hãn phiên là cuồn cuộn
  9. Hoàng Xuân Hãn không phiên chữ này
  10. Hoàng Xuân Hãn phiên là phần
  11. Hoàng Xuân Hãn phiên là bậc
  12. Hoàng Xuân Hãn phiên là hạnh
  13. Yên chi là một thứ sáp chế bằng chất hoa đỏ và thơm, dùng làm đồ trang sức của phụ nữ
  14. Hoàng Xuân Hãn phiên là tường
  15. Hoàng Xuân Hãn phiên là ra
  16. Quần màu xanh biếc, như màu cánh chim trả
  17. Áo có màu sắc như ráng mây
  18. Hoàng Xuân Hãn phiên là đồi mồi
  19. Hoàng Xuân Hãn phiên là Xem ngôi
  20. Quẻ đứng đầu 64 quái trong sách Chu Dịch, tượng trưng cho vua chúa mở vận, thiên hạ thái bình
  21. Quẻ thứ 7 trong 64 quái, tượng trưng về pháp luật cầm quân đánh dẹp
  22. Hoàng Xuân Hãn phiên là chiễm chiễm

 

Tác phẩm này, được phát hành trước ngày 1 tháng 1 năm 1929, đã thuộc phạm vi công cộng trên toàn thế giới vì tác giả đã mất hơn 100 năm trước.