Á Phụ mộ

Á Phụ mộ - 亞父墓
của Nguyễn Du

Á Phụ: dưới cha một bậc, cũng như chú. Tiếng tôn xưng Phạm Tăng 范增. Phạm Tăng giúp Hạng Vũ 項羽 dựng nghiệp bá. Hạng Vũ kính trọng như cha chú, thường gọi là Á Phụ. Trong bữa yến tại Hồng Môn, Phạm Tăng khuyên Hạng Vũ giết Lưu Bang 劉邦 để trừ hậu họa. Hạng Vũ không nghe, sau lại nghe bọn phản gián, đem lòng nghi kị, tước bỏ hết quyền hành của Phạm Tăng. Phạm Tăng giận bỏ về, đến Bành Thành bị ưng thư nơi hậu bối, không chữa khỏi phải chết.

Nguyên văn chữ Hán	Phiên âm Hán Việt	Dịch nghĩa
眼看霸上五雲浮汲汲方圖一擊謀但得此心無負楚不知天命已歸劉伯圖泯滅千年後古墓荒涼三尺秋多少一心忠所事每為天下笑其愚	Nhãn khan Bá Thượng^[1] ngũ vân phù Cấp cấp phương đồ nhất kích mưu Đãn đắc thử tâm vô phụ Sở Bất tri thiên mệnh dĩ quy Lưu^[2] Bá đồ^[3] mẫn diệt thiên niên hậu Cổ mộ hoang lương tam xích thu Đa thiểu nhất tâm trung sở sự Mỗi vi thiên hạ tiếu kỳ ngu^[4]	Mắt đã trông thấy mây năm sắc nổi trên đất Bá Thượng Mà còn nhất định gấp rút lo mưu chước đánh kẻ thù Lòng này chỉ mong khỏi phụ nước Sở Chẳng cần biết mệnh trời đã về họ Lưu Sau nghìn năm nghiệp bá đã tan tành Ngôi mộ cổ ba thước lạnh lẽo trong khí thu hoang lạnh Bao kẻ một lòng trung với người mình phụng sự Thường làm cho thiên hạ cười rằng ngu

Chú thích

▲ Ở phía đông huyện Tràng An, thuộc tỉnh Thiểm Tây 陝西. Lưu Bang đóng quân ở đó. Người ta thấy có đám mây năm sắc nổi như con rồng uốn khúc. Phạm Tăng bảo cùng Hạng Vũ rằng đó là điềm báo trước Lưu Bang sẽ được thiên hạ
▲ Sở, Lưu: Hạng Vũ làm vua nước Sở, gọi là Sở Bá Vương 楚霸王. Lưu Bang 劉邦, người đất Bái 沛, tục gọi là Bái Công 沛公, khởi nghĩa chống Tần 秦 cùng Hạng Vũ, rồi sau cùng Hạng Vũ tranh hùng
▲ Cũng như bá ngiệp. Chỉ sự nghiệp của Hạng Vũ 項羽 nhờ sức của Phạm Tăng 范增 gây dựng nên
▲ Cười người không biết xét lẽ thiệt hơn cứ khư khư giữ lòng chung thủy

[1] ▲ Ở phía đông huyện Tràng An, thuộc tỉnh Thiểm Tây 陝西. Lưu Bang đóng quân ở đó. Người ta thấy có đám mây năm sắc nổi như con rồng uốn khúc. Phạm Tăng bảo cùng Hạng Vũ rằng đó là điềm báo trước Lưu Bang sẽ được thiên hạ

[2] ▲ Sở, Lưu: Hạng Vũ làm vua nước Sở, gọi là Sở Bá Vương 楚霸王. Lưu Bang 劉邦, người đất Bái 沛, tục gọi là Bái Công 沛公, khởi nghĩa chống Tần 秦 cùng Hạng Vũ, rồi sau cùng Hạng Vũ tranh hùng

[3] ▲ Cũng như bá ngiệp. Chỉ sự nghiệp của Hạng Vũ 項羽 nhờ sức của Phạm Tăng 范增 gây dựng nên

[4] ▲ Cười người không biết xét lẽ thiệt hơn cứ khư khư giữ lòng chung thủy

[1]

[2]

[3]

[4]