Trang:Xu Bac ky ngay nay.pdf/53

Trang này đã được phê chuẩn.
57
 


cây lạ mà ở bản-xứ không hề trông thấy bao giờ.

Con gái hái café, một tay mang rổ đầy trái café, và tay cầm cành café có quả.

Thứ cây này lấy giống ở xứ thuộc-địa nước Pháp, là xứ Réunion, tức là cây cà-phê. Giồng cà-phê thì phải biết cách, lại phải bón sới rất cẩn-thận; nhất là phải trừ những loài sâu-bọ. Đất giồng cà-phê thì cần phải bón sới, mà xứ Bắc-kỳ này vốn đất xấu, cho nên lại càng phải bón phân. Vì thế các điền-chủ Đại-pháp phải khai phá những đồng cỏ thành ra những cánh đồng để chăn nuôi các loài gia-súc mà lấy phân bón đất. Những nơi thung-lũng bùn lầy ở dưới khe núi thì làm thành ra những ruộng lúa cho người bản-xứ cùng là người Mường. Café là một thứ mà người Âu-châu tiêu-thụ nhiều lắm. Hàng năm, bản-xứ tải ca-fé sang Đại-pháp rất nhiều. Café đem pha với nước sôi, thành ra một vị để uống rất ngon và rất bổ.

Xay café bằng cối xay ta cho rập vỏ

Người bản-xứ, nay lắm người đã dùng café. Một ngày kia, người bản-xứ giồng café cũng