Trang:Viet Nam phong tuc.pdf/4

Trang này đã được hiệu đính, nhưng cần phải được phê chuẩn.

TỰA

Mỗi nước có một phong tục riêng. Phong tục ấy kỳ thủy hoặc bởi tự một vài người mà rồi bắt chước nhau thành ra thói quen; hoặc bởi ở phong thổ và cách chính-trị, cách giáo-dục trong nước mà thành ra; hoặc bởi cái phong trào ở ngoài tràn vào rồi dần dần tiêm nhiễm thành tục.

Nhưng đại để tục gì cũng vậy, phải trải lâu tháng lâu năm mới thành được, mà trong những tục ấy cũng có những tục hay, cũng có tục dở. Duy chỉ bởi tai mắt người đã quen, lòng người đã tín dùng, thì dẫu có người biết là dở mà cũng không sao đổi ngay đi được.

An-Nam ta kể từ lúc có nước đến giờ thì đã có ngoại 4.000 năm. Song về đời Hồng-Bàng thì còn là một nước tối cổ, tục khi đó hẳn cũng như Mường Mán bây giờ. Kế đến hồi Tàu sang cai trị, thì những văn-minh của Tàu, mới dần dần mà truyền bá sang nước ta. Bây giờ ta mới có học hành, có giáo hóa, thì phong tục ta cũng mở mang thêm ra ít nhiều. Từ đời Ngô-Quyền gây nền độc lập, rồi kế đến Đinh, Lê, Lý, Trần, Hậu-Lê, cho chí Nguyễn-triều ta, nước ta đã thành ra nước tự-chủ; mà trong cách chính-trị, cách giáo-dục, điều gì cũng là noi của Tàu, cho nên phong-tục ta bây giờ, phần nhiều do ở Tàu mà ra cả.

Nay nhờ có nhà nước Đại-Pháp bảo-hộ, đem những thói văn-minh Âu-Tây mà rải rác sang nước ta. Ta ngoảnh