Nhà nào cũng để riêng ba gian giữa làm bàn thờ, còn gian bên thì che kín làm buồng ngủ, xây tường, hoặc đóng thuận, hoặc trát vách.
Bề ngang có một cái nhà nhỏ làm bếp, có người làm luôn nhà bếp vào một gian đầu nhà.
Trong nhà trừ ra chỗ bàn thờ, bày đồ đèn nến, hương án, mâm quì, còn chung quanh thì bày la liệt nào giường nào phản, nào án thư, nào ghế ngựa để làm chỗ ngồi chơi và chỗ ăn uống.
Ở nhà quê thì nhà tre nhà lá, không vững chãi bằng nhà gạch ở phố xá, nhưng nhà nào cũng có sân, có vườn, rộng rãi dễ chịu hơn ở phố nhiều. Song cũng lắm nhà tụp hụp lều tranh túp cỏ, coi tiều tụy quá chừng.
*
* *
Ngắm các kiểu nhà của ta, bất cứ nhà quê hàng phố, nhất thì nhà gỗ nhà gạch, trổ chạm đầu kèo đầu kẻ, vẽ vời cành trúc cành mai, cửa võng sơn son thếp vàng, tường hoa dểu quanh tứ phía, nào cửa bức bàn, nào cửa chắn song, nhà rộng bẩy gian, thềm cao ba thước, thế là lịch sự; thường thường thì nhà lá đại khoa, trung khoa, hạ thách thượng thu, bào trơn đóng bén, kém nữa thì nội kèo ngoại kẻ, cửa phên vách dừng, có nhà tụp hụp, có nhà phong quang, không phải nhà nào cũng như nhà nào. Song cứ xem cái đại thế thì nhà nào cũng đến kèo cột, đến xà, đến dui, coi ra chỉ những gỗ ngổn ngang, trên không có thừa trần, dưới ít khi lát gạch, chung quanh thì tường kín bốn bề, ít cửa thông
