Trang:Viet Nam Su Luoc 2.pdf/78

Trang này đã được hiệu đính, nhưng cần phải được phê chuẩn.
68 – VIỆT-NAM SỬ-LƯỢC
 

chạy vào Thanh-hóa rồi ra Hưng-hóa cùng với tên Thành 成 làm loạn ở vùng ấy. Năm tân-tỵ (1761) tên Thành bị quan quân bắt được, tên Chất chạy lên giữ động Mãnh-thiên 猛 天 峒 (phía bắc Hưng-hóa) rồi chiếm giữ cả mấy châu gần đấy, đồ-đảng có hàng vạn người. Từ đó tên Chất cứ cướp phá ở đất Hưng-hóa và đất Thanh-hóa. Mãi đến năm Kỷ-sửu (1769) Trịnh Sâm mới sai quan Thống-lĩnh là Đoàn nguyễn Thục 段 阮 俶 đem quân Sơn-tây lên đánh động Mãnh-thiên. Khi quan quân lên đến nơi thì Hoàng công Chất đã chết rồi, con là Hoàng công Toản 黄 公 纘 chống giữ không nổi, bỏ chạy sang Vân-nam. Đồ-đảng tan cả.

Lê duy Mật. Năm mậu-ngọ (1738) đời vua Ý-tông, bọn hoàng-thân là Lê duy Mật, Lê duy Quí và Lê duy Chúc định mưu giết họ Trịnh, nhưng chẳng may sự không thành phải bỏ chạy vào Thanh-hóa. Sau Duy Qui và Duy Chúc phải bệnh mất, còn Duy Mật giữ đất thượng-du phía tây-nam. Những người đồng mưu với Duy Mật đều bị họ Trịnh bắt được giết cả. Bấy giờ Duy Mật có bắt được Phạm công Thế 范 公 勢 đem ra hỏi rằng: « Ông là người khoa-giáp sao lại theo nghịch? » — Công Thế cười mà nói rằng: « Đã lâu nay danh-phận không rõ, lấy gì mà phân thuận nghịch? » Nói rồi, giương cổ ra chịu hình.

Lê duy Mật từ khi chạy về Thanh-hóa, chiêu-tập binh-sĩ, rồi từ năm canh-thân (1740) là Cảnh-hưng năm đầu, về đánh ở đất Hưng-hóa và Sơn-tây, sau lại cùng với giặc là tên Tương giữ đồn Ngọc-lâu (thuộc huyện Thạch-thành). Đến khi tướng họ Trịnh phá được đồn Ngọc-lâu, tên Tương tử trận, Lê duy Mật lại chạy vào Nghệ-an, rồi sang Trấn-ninh giữ núi Trình-quang 呈 光 làm căn-bản.

Năm giáp-tí (1764) Lê duy Mật sai người đem thư vào cầu cứu với chúa Nguyễn là Vũ-vương. Nhưng chúa không muốn gây sự với họ Trịnh, cho nên không giúp.

Năm đinh-hợi (1767) được tin Trịnh Doanh vừa mất, con là Trịnh Sâm lên làm chúa, Lê duy Mật đem quân về