Trang:Viet Nam Su Luoc 2.pdf/50

Trang này đã được hiệu đính, nhưng cần phải được phê chuẩn.
40 – VIỆT-NAM SỬ-LƯỢC
 

Nguyễn hữu Tiến 阮 有 進 cũng là người Thanh-hóa, làng Vân-trai, huyện Ngọc-sơn, võ nghệ tinh-thông, dùng binh rất có kỷ-luật, thật là một người làm tướng có tài vậy.

Những người ấy giúp chúa Nguyễn, bày mưu định kế, luyện-tập quân lính, xây đồn đắp lũy để chống với quân họ Trịnh[1].

Khi những đồn lũy đã kiên-cố, binh lương đã đủ rồi, chúa Sãi mới ra mặt không thần-phục họ Trịnh nữa, và sai tướng ra chiếm giữ lấy đất Nam-bố-chinh 南 布 政 là đất ở phía nam sông Linh-giang 𤅷 江 để làm chỗ chống giữ. Từ đó họ Trịnh và họ Nguyễn đánh nhau tai-hại trong khoảng 45 năm ở đất Quảng-bình, Hà-tĩnh bây giờ.

4. ĐÁNH NHAU LẦN THỨ NHẤT. Năm đinh-mão (1627) nhân khi nhà Minh bên Tàu còn đang chống nhau với nhà Thanh, và họ Mạc ở Cao-bằng thì về hàng, Trịnh Tráng 鄭 梉 mới sai quan vào Thuận-hóa giả tiếng nhà vua sai vào đòi tiền thuế từ ba năm về trước.

Tờ sắc làm bằng chữ nôm như sau này:

« Hoàng-thượng sắc dụ cho Thái-bảo Thụy-quận-công là Nguyễn-phúc Nguyên được biết rằng:

« Mệnh lệnh triều-đình,

« Đạo làm tôi phải nên tuân-thủ;

« Thuế-má phủ huyện,

« Tướng ngoài cõi không được tự chuyên.

« Trước đây trẫm có sai Công-bộ Thượng-thư là Nguyễn duy Thì, Bá-khê-hầu là Phan văn Trị vào Thuận-hóa, đạo đạt tình-ý, chỉ-bảo đường họa-phúc, để cho tỉnh biết mà phục-tùng quyền-chính triều-đình. Không ngờ nhà ngươi mang lòng dúng-dắng, tối đường tới lui, nói thoái-thác cho lôi-thôi ngày tháng, để đến nỗi thuế-má thiếu-thốn, không đủ việc chi-thu, đạo làm tôi như thế đã phải chưa?

  1. Đào duy Từ lập đồn Trường-dục 長 育 ở huyện Phong-lộc (Quảng-bình). Và xây cái lũy dài ở cửa Nhật-lệ 日 麗 (cửa Đồng-hới) tức là cái Trường-thành ở Quảng-bình bây giờ. Người ta thường gọi lũy ấy là lũy Thầy, nghĩa là lũy của Đào duy Từ đắp ra.