Trang:Viet Nam Su Luoc 2.pdf/342

Trang này đã được hiệu đính, nhưng cần phải được phê chuẩn.

định ra tuần thú mặt bắc, để dụ vua Hàm-nghi và những quan đại-thần về cho yên việc đánh-dẹp. Quan Pháp sai đại-úy Henry Billet đi hộ-giá.

Ngày 16 tháng 5 năm bính-tuất (1886), xa-giá ở Kinh đi ra, mãi đến cuối tháng 7 mới tới Quảng-bình. Xa-giá đi đến đâu thì đảng cựu-thần vẫn không phục, cứ đem quân đến chống-cự, cho nên việc vua đi tuần-thú lần ấy, không có kết-quả gì cả. Ra đến Quảng-bình thì vua Đồng-khánh yếu, ở được vài mươi ngày rồi phải xuống tàu đi đường hải-đạo trở về Huế.

3. HOÀNG KẾ VIÊM RA QUÂN THỨ MẠN QUẢNG-BÌNH. Vua Đồng-khánh về Huế được vô sự. Đến tháng 9 vua khai-phục nguyên hàm cho Hoàng kế Viêm 黄 繼 炎 và phong cho làm Hữu-trực-kỳ An-phủ kinh-lược đại-sứ, được quyền tiện-nghi hành-sự, để ra Quảng-bình dụ vua Hàm-nghi và các quan cựu-thần về. Trong tờ dụ của vua Đồng-khánh ban cho Hoàng kế Viêm đại-lược nói rằng: Nếu vua Hàm-nghi mà thuận về, thì sẽ phong cho làm Tổng-trấn ba tỉnh Thanh-hóa, Nghệ-an và Hà-tĩnh, và lại cấp cho bổng-lộc theo tước vương. Các quan cựu-thần như các ông Trương văn Ban 張 文 班, Nguyễn Trực 阮 直, Nguyễn Chư 阮 諸, Lê mô Khải 黎 模 楷, Nguyễn nguyên Thành 阮 元 誠, Phan trọng Mưu 潘 仲 謀, Nguyễn xuân Ôn 阮 春 溫, Lê doãn Nha 黎 允 迓, Ngô xuân Quỳnh 吳 春 瓊, ai về thú thì được phục nguyên chức, cho vào làm quan ở các tỉnh từ Quảng-trị trở vào. Còn như các ông Trần xuân Soạn 陳 春 撰, Nguyễn phạm Tuân 阮 范 遵, Phan đình Phùng mà có chịu về thì sẽ tha những điều lỗi trước, và sẽ phong cho chức hàm khác. Những điều ấy đã bàn với viên Thống-đốc Paul Bert, hai bên đã thuận cho như thế, quyết không sai lời.

Bấy giờ quân của quan Đề-đốc Lê Trực 黎 直 đóng ở mạn Thanh-thủy, thuộc huyện Tuyên-chánh; quân của Tôn-thất Đạm là con Tôn-thất Thuyết thì đóng ở ngàn Hà-tĩnh, về hạt Kỳ-anh và Cẩm-xuyên. Còn Tôn-thất Thiệp và Nguyễn phạm Tuân thì phò vua Hàm-nghi ở mạn huyện Tuyên-hóa.