Trang:Viet Nam Su Luoc 2.pdf/179

Trang này đã được hiệu đính, nhưng cần phải được phê chuẩn.

cùng là sửa-sang phong-tục, cấm dân-gian không cho lấy việc thần phật mà bày ra rượu-chè ăn-uống, nghiêm dụ quan-lại không được sinh sự nhiễu dân. Ở ngoài thì ngài lo sự giao-hiếu với nước Tàu, nước Tiêm, nước Chân-lạp, khiến cho nước Việt-nam lúc bấy giờ trong ngoài đều được yên-trị.

2. VIỆC TRIỀU-CHÍNH. Ở trong cung, nhà vua không đặt ngôi Hoàng-hậu, chỉ có ngôi Hoàng-phi và các cung-tần. Sau khi vua mất, thì tự-quân lên ngôi, mới tôn mẹ lên làm Hoàng-thái-hậu.

Quan-lại trong Triều đại-khái theo chế-độ nhà Lê, nhưng bỏ chức Tham-tụng và Bồi-tụng tức là chức tể-tướng đời xưa. Mọi việc đều do Lục-bộ chủ-trương hết cả. Mỗi bộ có quan Thượng-thư 尚 書 làm đầu, quan tả-hữu tham-tri 參 知, tả hữu thị-lang 侍 郎, cùng các thuộc viên như là lang-trung, viên-ngoại-lang, chủ-sự và bát-cửu-phẩm thơ-lại v.v...

Bộ Lại 吏 部 coi việc thuyên bổ quan văn, ban thưởng phẩm cấp, khảo-xét công-trạng, phong tặng tước-ấm, thảo những tờ chiếu sắc cáo mệnh và làm những sổ các hàng quan-lại v.v...

Bộ Hộ 户 部 coi việc đinh-điền thuế-má, tiền-bạc chuyển thông, kho-tàng chứa chất, hóa-vật đắt rẻ v.v...

Bộ Lễ 禮 部 coi việc triều-hội, khánh-hạ, tế-tự, tôn phong, cùng là cách-thức học-hành thi-cử, tinh biểu cho người sống lâu, người có tiết-nghĩa, phong thụy cho các thần nhân v.v...

Bộ Binh 兵 部 coi việc thuyên bổ võ chức, giảng duyệt quân-lính, sai-khiến quân đi thú hoặc đi đánh dẹp, kén chọn binh đinh, xét người có công người có lỗi về việc binh.

Bộ Hình 刑 部 coi việc hình-danh pháp-luật, tra nghĩ dâng tấu, duyệt lại những tội nặng án ngờ, xét kỹ những tù giam ngục cấm.

Bộ Công 工 部 coi việc làm cung-điện, dinh-thự, xây thành, đào hào, tu tạo tàu-bè, đặt làm kiểu-mẫu, thuê thợ-thuyền, mua vật-liệu v.v...