Trang:Viet Nam Su Luoc 2.pdf/169

Trang này đã được hiệu đính, nhưng cần phải được phê chuẩn.

Nguyễn-vương bèn để Nguyễn văn Thành ở lại chống giữ với Trần quang Diệu và Vũ văn Dũng, rồi đem đại quân ra đánh Phú-xuân.

Bấy giờ nhà Tây-sơn cũng bối-rối lắm: ở Nghệ-an thì có tướng nhà Nguyễn là Nguyễn văn Thụy 阮 文 瑞 và Lưu phúc Tường 劉 福 祥 đem quân Vạn-tượng sang đánh phá; ở Thanh-hóa thì có phiên-thần là Hà công Thái 何 功 泰 khởi binh giúp nhà Nguyễn; ở Hưng-hóa thì có thổ-ti là Phan bá Phụng 潘 伯 奉 nổi lên quấy-nhiễu. Còn các trấn ở Bắc-hà thì rối vì những việc tông-giáo; các đạo-trưởng và đạo-đồ đạo Thiên-chúa cũng nổi lên, có ý giúp nhà Nguyễn; dân-tình thì bị quan quân nhũng-lạm hà-hiếp, ai ai cũng có lòng oán giận. Ở Phú-xuân, vua thì hèn, các quan đại-thần thì cứ ghen-ghét nhau rồi tìm kế giết-hại lẫn nhau, việc chính-trị không sửa-sang gì cả. Bởi vậy nhân-dân đều mong mỏi chúa Nguyễn, cho nên có câu hát rằng: « Lạy trời cho chóng gió nồm, để cho chúa Nguyễn giong buồm thẳng ra ».

Nguyễn-vương thấy lòng người đã không theo Tây-sơn nữa, bèn đem binh ra đánh Phú-xuân, đến tháng năm (1801), thủy-sư vào cửa Tư-dung. Tướng Tây-sơn là phò-mã Nguyễn văn Trị 阮 文 治 đem quân ra lập đồn giữ ở núi Qui-sơn. Tiền-quân nhà Nguyễn đánh không được. Nguyễn-vương sai Lê văn Duyệt và Lê Chất đem thủy binh ra đánh tập hậu. Nguyễn văn Trị bỏ đồn mà chạy. Quân Nguyễn-vương vào cửa Nguyễn-hải (cửa Thuận-an) rồi kéo lên đánh thành Phú-xuân. Vua Tây-sơn phải ngự giá đem quân ra chống giữ, hai bên đánh nhau đến giữa trưa, thì quân Tây-sơn vỡ tan. Quân Nguyễn-vương tiến lên đuổi đánh, thu-phục được đô-thành. Bấy giờ là ngày mồng 3 tháng 5 năm tân-dậu (1801).

Nguyễn-vương vào thành Phú-xuân treo biển yên dân, rồi sai Lê Chất đem bộ binh đuổi đánh quân Tây-sơn, sai Nguyễn văn Trương đem thủy binh ra chặn ở Linh-giang, để đánh quân Tây-sơn chạy ra Bắc. Lại sai Phạm văn Nhân ra giữ cửa Nguyễn-hải, sai Lưu phúc Tường đem quân đi đường