CHƯƠNG XI
NHÀ NGUYỄN TÂY-SƠN
(1788—1802)
- Nhà Nguyễn Tây-sơn dấy nghiệp
- Vua Quang-trung
- Tôn sĩ Nghị đem quân sang Việt-nam
- Vua Quang-trung đại phá quân nhà Thanh
- Vua Quang-trung cầu-phong
- Vua Chiêu-thống nhà Lê bị nhục bên Tàu
- Đức-độ vua Quang-trung
- Chính-trị của vua Quang-trung
- Quan-chế
- Việc đinh-điền
- Việc học-hành
- Việc làm chùa-chiền
- Việc định đánh Tàu
- Vua Quang-trung mất
- Vua Cảnh-thịnh
1. NHÀ NGUYỄN TÂY-SƠN DẤY NGHIỆP. Những người làm quốc-sử nước Tàu và nước ta thường chia những nhà làm vua ra chính-thống và ngụy-triều. Nhà nào, một là đánh giặc mở nước, sáng-tạo ra cơ-nghiệp, hai là được kế truyền phân-minh, thần dân đều phục, ba là dẹp loạn yên dân, dựng nghiệp ở đất trung-nguyên, thì cho là chính-thống. Nhà nào, một là làm tôi cướp ngôi vua, làm sự thoán-đoạt không thành, hai là xưng đế, xưng vương ở chỗ rừng núi, hay là ở đất biên-địa, bà là những người ngoại chủng vào chiếm nước làm vua, thì cho là ngụy-triều.
