Trang:Viet Nam Su Luoc 2.pdf/109

Trang này đã được hiệu đính, nhưng cần phải được phê chuẩn.

CHƯƠNG VIII

VẬN TRUNG-SUY CỦA CHÚA NGUYỄN

  1. Trương phúc Loan chuyên quyền
  2. Tây-sơn dấy binh
  3. Quân họ Trịnh vào lấy Phú-xuân
  4. Chúa Nguyễn vào Gia-định
  5. Nguyễn-vương khởi binh đánh Tây-sơn
  6. Nguyễn-vương định cầu viện nước Pháp-lan-tây
  7. Nguyễn Huệ phá quân Tiêm-la

1. TRƯƠNG PHÚC LOAN CHUYÊN QUYỀN. Từ ông Nguyễn Hoàng trở đi, họ Nguyễn làm chúa trong Nam: phía bắc chống nhau với họ Trịnh, phía nam đánh lấy đất Chiêm-thành và đất Chân-lạp, truyền đến đời Vũ-vương là Nguyễn-phúc Khoát mới xưng vương hiệu. Vũ-vương định triều-nghi, lập cung-điện ở đất Phú-xuân, và phong cho người con thứ 9 là Nguyễn-phúc Hiệu 阮 福 昊 làm thế-tử.

Năm ất-dậu (1765) Vũ-vương mất. Bấy giờ thế-tử đã mất rồi, con thế-tử là Nguyễn-phúc Dương 阮 福 暘 hãy còn nhỏ, mà người con trưởng của Vũ-vương cũng mất rồi. Tờ di-chiếu để lại định lập người con thứ hai lên nối nghiệp chúa[1]. Nhưng khi ấy người quyền-thần là Trương phúc Loan 張 福 巒, ý muốn chuyên quyền làm bậy, bèn đổi tờ di-chiếu đi mà lập người con thứ 16 của Vũ-vương, mới có 12 tuổi, lên làm chúa, gọi là Định-vương 定 王.

  1. Tức là hoàng-khảo vua Thế-tổ, sau truy tôn là Hưng-tổ Hiếu-khang Hoàng-đế 興 祖 孝 康 皇 帝.