Trang:Viet Nam Su Luoc 2.pdf/73

(Đổi hướng từ Trang:Viet Nam Su Luoc.djvu/73)
Trang này đã được hiệu đính, nhưng cần phải được phê chuẩn.

(thuộc huyện Chí-linh), Võ trác Oánh 武 卓 瑩 nổi lên ở làng Mộ-trạch 慕 澤 (thuộc huyện Đường-an), ở đất Sơn-nam thì có Hoàng công Chất 黄 公 質, đều lấy tiếng phù Lê diệt Trịnh làm cớ, bởi vậy cho nên dân mặt đông-nam mang bừa vác gậy đi theo giặc. Toán nào đông thì kể có hàng vạn người, toán nào ít thì cũng có đến hàng trăm hàng nghìn người, rồi đi cướp-phá ở các hương-thôn và vây các thành ấp, quan quân đánh dẹp không được.

Đang lúc giặc cướp như thế, Trịnh Giang cứ dâm-dật vô độ, lại đào hầm làm nhà ở dưới đất để cho khỏi sợ sấm sét, còn việc chính-trị thì để cho những hoạn-thần là bọn Hoàng công Phụ 黄 公 輔 chuyên quyền làm bậy. Các quan ở phủ-liêu là Nguyễn quí Cảnh 阮 貴 憼, Nguyễn công Thái 阮 公 寀, Võ công Tể 武 公 宰 bèn truất Trịnh Giang mà lập em là Trịnh Doanh lên làm chúa, để lo việc đánh-dẹp cho yên giặc-giã.

Đời bấy giờ giặc cướp thì nhiều, nhưng mà những giặc to phải đánh lâu, thì có Nguyễn Tuyển 阮 選, Nguyễn Cừ 阮 遽 và Võ trác Oánh 武 卓 瑩 ở đất Hải-dương; Hoàng công Chất 黄 公 質, Võ đình Dung 武 廷 容 ở Sơn-nam; Nguyễn danh Phương 阮 名 芳, Nguyễn Diên 阮 延, Tế 濟, Bồng 蓬 ở Sơn-tây; Nguyễn hữu Cầu 阮 有 求 ở mặt đông-nam; Lê duy Mật 黎 維 樒 ở mặt Thanh-hóa và Nghệ-an. May lúc ấy lại có những quan đánh giặc giỏi như Hoàng nghĩa Bá 黄 義 伯, Hoàng ngũ Phúc 黄 五 福, Phạm đình Trọng 范 廷 重, Nguyễn Phan 阮 潘, Bùi thế Đạt 裴 世 達 v.v. cho nên Trịnh Doanh và Trịnh Sâm mới dần dần dẹp yên được các nơi.

Giặc Ngân-già. Năm canh-thân (1740) trong khi đất Hải-dương, ở làng Ninh-xá, có Nguyễn Tuyển, Nguyễn Cừ làm loạn, thì đất Sơn-nam, ở làng Ngân-già, có Vũ đình Dung, Đoàn danh Chấn, Tú Cao, cướp-phá rất dữ, giết cả quan Đốc-lĩnh là Hoàng kim Qua 黄 金 瓜. Thế giặc mạnh lắm, Trịnh Doanh phải tự làm tướng đem binh đi đánh, bắt được Võ đình Dung đem chém, và đổi tên xã Ngân-già làm Lai-cách (nay là Gia-hòa).