Trang:Viet Nam Su Luoc 2.pdf/63

(Đổi hướng từ Trang:Viet Nam Su Luoc.djvu/63)
Trang này đã được hiệu đính, nhưng cần phải được phê chuẩn.

Đến tháng tám năm đinh-tị (1667), Đinh văn Tả lấy được thành Cao-bằng. Mạc kính Vũ cùng họ-hàng chạy sang Long-châu, bị quân nhà Thanh bắt giải sang trả cho An-nam.

Từ khi Mạc mậu Hợp phải bắt, họ Mạc thất thủ Thăng-long rồi, con cháu chạy lên mạn ngược, nhờ thế nước Tàu được giữ đất Cao-bằng, tương truyền được 3 đời, là Mạc kính Cung, Mạc kính Khoan và Mạc kính Vũ; đến nay mới mất hẳn. Dòng-dõi họ Mạc hoặc bị bắt, hoặc về hàng, có nhiều người được tha, cho làm quan với họ Trịnh.

3. QUAN-CHẾ. Trước khi họ Mạc cướp ngôi nhà Lê thì quan-chế vẫn theo như đời Hồng-đức 洪 德, nhưng từ khi nhà Lê trung-hưng về sau, chính quyền về họ Trịnh, cho nên quan-chế có khác ít nhiều. Trước thì trên cùng có quan Tham-tụng 參 從 và quan Bồi-tụng 陪 從 để coi việc chính trị, tức là giữ chức Tể-tướng đời xưa, rồi đến các quan Thượng-thư ở Lục-bộ.

Lục-bộ là: Lại-bộ coi việc thuyên-chuyển các quan viên, việc thăng hàm thưởng tước, việc cách chức giáng-trật, tức là coi mọi việc riêng về quan lại trong nước. Hộ-bộ coi việc điền-thổ và nhân-dân, thuế-khóa, lương-tiền thu vào phát ra. Lễ-bộ coi việc nghi-lễ tế-tự, việc học-hành thi-cử, việc áo-mũ phẩm-phục và phù-ấn, việc làm chương làm biểu, việc đi sứ nước nọ nước kia, việc coi thiên-văn, làm lịch, làm thuốc, bói toán, việc quan-hệ tăng-ni, đạo-sĩ, việc âm nhạc ca-xướng. Binh-bộ coi các võ-quan, quân-lính và việc phòng-bị biên-giới v.v. Hình-bộ coi việc hình-pháp, kiện-tụng. Công-bộ coi việc xây-đắp thành-trì, cung-điện, cầu-cống, đường-xá, sông-ngòi, rừng-núi.

Đến năm mậu-tuất (1718), đời vua Dụ-tông, Trịnh Cương 鄭 棡 lại đặt ra Lục-phiên 六 番 ở bên phủ chúa, cũng như Lục-bộ ở bên nhà vua, để coi mọi việc chính-trị.

Về việc võ-bị thì trước có Ngũ phủ là: Trung-quân-phủ, Đông-quân-phủ, Tây-quân-phủ, Nam-quân-phủ, Bắc-quân-phủ. Mỗi một phủ đặt một Đô-đốc-phủ có quan tả hữu Đô-đốc coi việc cả quân. Trong đời vua Thánh-tông, thì Thanh-hóa, Nghệ-an thuộc về Trung-quân; Hải-dương, An-bang thuộc về Đông