Trang:Viet Nam Su Luoc 2.pdf/226

(Đổi hướng từ Trang:Viet Nam Su Luoc.djvu/226)
Trang này đã được hiệu đính, nhưng cần phải được phê chuẩn.

giam hậu. Lại tịch-biên gia-sản, được hơn 12.000 quan tiền, giao tỉnh chứa cả vào kho[1].

8. GIẶC TIÊM-LA. Nước Tiêm-la 暹 羅 tự khi mất quyền bảo-hộ ở Chân-lạp, vẫn có ý muốn sinh sự với nước Nam, nhưng còn sợ thế-lực Nguyễn-triều chưa dám làm gì, chỉ thỉnh-thoảng sang sinh sự với những nước ở Lào. Hễ khi nào Tiêm và Lào đánh nhau, thì nhà vua sai quan quân phòng giữ những chỗ biên-thùy, và sang cứu-viện những nước bị người Tiêm bắt nạt. Như năm đinh-hợi (1827) là năm Minh-mệnh thứ 8, nước Tiêm đánh lấy nước Vạn-tượng (Vientiane). Quốc-trưởng nước ấy là A Nỗ 阿 弩 chạy sang cầu-cứu, vua Thánh-tổ sai quan thống-chế là Phan văn Thúy 潘 文 璻 làm kinh-lược biên-vụ đại-thần đem binh tượng sang cứu A Nỗ.

Tháng chín năm ấy, bọn Lê đức Lộc 黎 德 祿, Nguyễn công Tiến 阮 公 進 đem binh ở Nghệ-an chia làm hai đạo đi đường Qui-hợp và đường Lạc-phàm qua Trấn-ninh sang cứu A Nỗ. Đi đến đâu vẽ những sông núi hình-thế hiểm-trở rồi gửi về Kinh.

A Nỗ mất nước không lấy lại được, phải theo quân An-nam về Nghệ-an, đợi thu-xếp quân-sĩ để về đánh báo thù. Đến năm mậu-tí (1828), A Nỗ nói rằng quân Lào tụ-hợp được đủ rồi, xin cho quan quân đưa về nước. Vua Thánh-tổ sai Phan văn Thúy 潘 文 璻 làm kinh-lược đại-thần,

  1. Đến năm tự-đức nguyên-niên (1847) quan Đông-các Đại-học-sĩ là Võ xuân Cẩn 武 春 瑾 làm sớ tâu xin gia ân cho con cháu Nguyễn văn Thành. Trong bài sớ có lắm câu thảm thiết. Có chỗ nói rằng: « Nguyễn văn Thành, Lê văn Duyệt và Lê Chất đều có lòng theo mây đợi gió, xông pha chỗ mũi tên hòn đạn, thân làm đại-tướng, tước đến Quận-công, sau hoặc vì con dại, hoặc vì cậy công mà làm thành tội.... Dù bọn Nguyễn văn Thành có tội, thì tội đã trị rồi, mà công thì không hỏi đến, chẳng hóa ra đem cái công-lao bách-chiến mà để đến nỗi cái tàn hồn phải bơ-vơ như ma-trơi ngoài đồng, khác nào quỉ Mạc Ngao không ai thờ cúng không? » Vua Dực-tông xem bài sớ ấy lấy làm cảm-động bèn truy-phong cho bọn Nguyễn văn Thành, và cấp phẩm-hàm cho các con cháu.