TỰ
Hảy đọc quốc sử, hảy đọc quốc sử, ấy là tiếng của các nhà trí thức đương thời, hằng kêu ca cùng quốc dân ta vậy.
Nghĩ vì quốc sử xứ nầy, chỉ có một ít nhà khão-cứu và trước-tác thông thuộc mà thôi, còn phần đông không hiểu biết truyện ký nước nhà là gì cả, Họa chăng còn nhớ vài tích hoang đàng kỳ quái, như Sơn-Tinh Thủy-Tinh, nàng Mỵ-Châu với áo long ngổng, Lý-chiêu-Hoàng háo sắc, Trần-thủ-Độ cao mưu, chính nhửng người hô hào rằng mình con Hồng cháu Lạc, chưa chắc đã biết rỏ Hồng-bàn-thị và Lạc-long-quân ở về đời nào, nhớ đến Trưng-nữ-vương đánh Mả-Viện là nhờ câu:
Đồng-trụ chí kiêm đài vị lục,
Đằng giang tự cổ huyết du hồng.
銅 柱 至 今 苔 未 綠
藤 江 自 古 血 猶 紅
Nhớ đến sự tích bà Triệu Ẩu là nhờ câu:
Cửu-chơn có ã Triệu-Kiều,
Vú dài ba thước tài cao muôn người.
Trong đám bình dân ít học, thì nhờ một hai câu ấy mà còn tưỡng tượng phưởng phất nơi lòng, kỳ dư đối với lịch sữ nước nhà, xem ra rất lơ là nguội lạnh.
