CÂU HỎI. — I. Ý tưởng. — Cáo là gì? Bài này chủ ý nói những điều gì? — Chia bài này ra làm 4 đoạn và tóm đại-ý mỗi đoạn. — Tội ác của nhà Minh những gì? — Công khó nhọc của vua Lê thế nào? — Bụng khoan dung đại độ của ngài biểu lộ ra thế nào?
II. Lời văn. — 1. Nước Nam ta về đời nào tên là Đại-Việt? Kể các tên của nước ta tự xưa đến giờ. — Nghĩa chữ văn-hiến. — Nói qua về họ Hồ. — Trời đất cũng không thể dung: ý nói gì? — Núi Lam-sơn ở đâu? — Đau lòng nát ruột, nuốt đắng nằm gai: ý nói gì? — Nghĩa chữ cờ nghĩa, chữ toàn quân.
2. Văn-pháp bài này thế nào? Giọng văn có vẻ gì? Lấy một câu mà cắt nghĩa phép « đối » trong văn ta.
107 — CÁC BỰC CAO-SĨ NƯỚC NAM TA
Vua nước Ngụy hỏi Tử-Thuận: ai là người cao-sĩ trong thiên-hạ bây giờ? Tử-Thuận đáp: có ông Lỗ-trọng-Liên. Thời bấy giờ ai cũng lấy làm đích đáng. Thế nào gọi là người cao-sĩ? Đi theo về đường nhân nghĩa, giữ vững lấy nền đạo-đức, lợi lộc không thể dỗ-dành được, uy thế không thể hà-hiếp được, phàm vật trong thiên-hạ không cái gì chuyển động được lòng, như tiết-tháo ông Lỗ-trọng-Liên, 1 thật đáng là bực cao-sĩ. Nước Nam ở về đời nhà Trần có được năm người: ông Chu-An 朱 安 2 dâng sớ lên xin chém kẻ nịnh thần, trong triều ngoài dã sợ khiếp cả, rồi ông chụt mũ cáo quan mà về, không chịu ở trong vòng giàng buộc, trên thời quân-vương tôn kính, dưới thời công khanh khâm phục, thật là bực cao-sĩ hạng nhất; Đặng-Tảo 鄧 藻 thời cho sủng lộc làm cay đắng khó chịu, mà cam tâm ở chốn điền-viên; Trương-Đỗ 張 杜 ba lần can vua không nghe thời bỏ quan mà về ở ẩn; biết họ Hồ chuyên quyền mà chịu náu ở nhà không ra làm quan, như ông Bùi-mộng-Hoa 裴 夢 華; giả cách nghễnh-ngãng để tránh vạ không chịu thờ kẻ thoán-nghịch, như ông Trần-đình-Tham 陳 廷 琛 đều là bực cao-sĩ hạng thứ. Các ông ấy phẩm-hạnh thanh-giới cao-khiết,
