vẽ hình công-thần treo ở Yên-các (gác khói), vua Hán Minh-đế vẽ tranh công-thần treo ở Vân-đài (đài mây); ý nói tuy không được vinh dự như các bực công-thần danh-tướng. — 27. Có công được thêu tên vào cờ cân cờ thường. — 28. Là ơn vua ví như mưa móc thấm nhuần. — 29. Nói xe vua trở về; đây nói vua Gia-Long khi đã lấy Bắc-hà rồi trở về Phú-xuân. — 30. Là bốn tỉnh Quảng (Quảng-bình, Quảng-trị, Quảng-nam, Quảng-ngãi), Thuận-hóa, Nghệ-an và Thanh-hóa. — 31. Từ năm 1798 đến năm 1801. — 32. Thủy là lúc đầu, chung là lúc cuối. Ý nói lúc hoạn nạn thì còn sống mà đến lúc thái bình thì đã thác (phản) rồi. — 33. Theo chữ can qua phủ định: việc đánh dẹp vừa yên. — 34. Vua Nghiêu vua Thuấn bên Tàu, hai đời vua thái bình sánh với đời vua Gia-Long. — 35. Là vua Thang vua Vũ hai đời vua thịnh trị bên Tàu sánh với đời vua Gia-Long. — 36. Máy trời đất xoay vần bí-mật và thần diệu. — 37. Ý nói: nếu sống lại kiếp sau thì nên đến cửa dinh tiền-quân mà nhận. — 38. Ý nói: nếu có khôn thiêng thì nên phù hộ nhà vua được thái bình để ngôi vua (ngôi bảo tộ) truyền mãi đến muôn đời về sau.
CÂU HỎI. — I. Ý tưởng. — 1. Mục-đích bài này thế nào? Tóm đại-ý các đoạn trong bài này.
2. Tác-giả trông thấy cảnh-tượng gì mà nhớ đến những kẻ đã thác?
3. Chí khí công-trạng các tướng sĩ thế nào? Đem những việc nói trong bài này đối chiếu với lịch-sử.
4. Số phận các người ấy thế nào? Tại sao mà đáng tiếc những bực ấy.
5. Tác-giả yên ủi khuyên nhủ các trận vong tướng sĩ thế nào?
II. Lời văn. — Tác-giả lấy những cảnh-tượng gì để tả sự thống-nhất và cuộc bình định lúc bấy giờ? — Nghĩa những chữ: sinh ký, tử qui, mệnh yểu, danh thọ. — Cung tên ngang dọc, cơm áo nặng dầy: những chữ ấy nói về ý gì? — Son sắt, tuyết sương: nghĩa bóng những chữ ấy trong bài này. — Mài nanh, giũa vuốt: nghĩa đen và nghĩa bóng. — Thù không đội trời chung là thù thế nào? — Vén cánh, nương vây: nghĩa đen và nghĩa bóng. — Cõi bắc là đâu? — Phận truy tùy là phận những người nào? — Thích rõ nghĩa những chữ cơ, duyên, mệnh, số. — Gan vàng, mệnh bạc: ý nói gì? — Nghĩa chữ bạc ở đây. — Phép trọng, thân khinh là thế nào? — Xương đồng da sắt: nghĩa bóng những chữ đồng và sắt ở đây. — Bảo kiếm: nghĩa đen là gì? Đây nói về ai? — Màn sương đệm gió, cõi suối làng mây:
