Đường bên Tàu, năm họ tranh cướp lẫn nhau, là một hồi nước Tàu nhiễu loạn lắm. — 5. Đây là nói về đức Khổng-Tử lúc đi chơi các nước chư-hầu gặp nhiều hồi gian-truân: bị vi Tống, Vệ là phải vây ở nước Tống nước Vệ; Khuông, Trần tuyệt lương là hết lương ăn ở nước Khuông nước Trần. — 6. Nhan-Tử (tức Nhan-Uyên) là người học-trò giỏi nhất của đức Khổng, chả may mất sớm. — 7. Tức là ông Gia-cát-Lượng là một ông tướng giỏi giúp ông Lưu-Bị nước Thục về đời Tam-quốc nhưng không thành công. — 8. Tức là ông Đổng-trọng-Thư, ở đời vua Hán Vũ-đế, đối sách bài « Thiên nhân tam sách » đỗ đầu, nhưng sau vua không biết dùng. — 9. Tức là Dữu-nguyên-Lượng giúp nhà Tấn nhất thống được thiên-hạ sau phải bãi chức về nhà cày ruộng. — 10. Ông Hàn-Dũ là một nhà đại văn-học đời Đường dâng biểu can vua, phải giáng chức ra làm quan ở ngoài. — 11. Tên hai con sông ở chỗ quê ông Chu ông Trình (nên gọi ông Chu là thầy Liêm, ông Trình là thầy Lạc); hai ông ở về cuối đời Tống, trong nước loạn-lạc không muốn làm quan, mới về nhà dạy học. — 12. Ý nói: đương khi trong nước có việc sao không ra giúp nước. — 13. Là tên hai ông thánh-quân bên Tàu đời xưa; Đường, Ngu là họ hai ông vua ấy. — 14 và 15. Sào-Phủ, Hứa-Do là hai người hiền-nhân đời xưa, một người vua Nghiêu truyền ngôi cho, một người vua Thuấn truyền cho, đều không chịu, ở nhà cày cấy làm ăn. — 16. Di là Bá-Di, Tề là Thúc-Tề: hai ông đều là bày tôi nhà Thương; đến khi nhà Thương mất nước, không chịu làm quan với nhà Chu, vào ẩn trong núi. — 17. Y là Y-Doãn, Phó là Phó-Duyệt, đều là bực đại-tài về đời Tam-đại (Hạ, Thương, Chu) mà không chịu ra làm quan, ở nhà cày cuốc. — 18. Tức là ông Lã-Vọng lúc chưa gặp vua Chu Văn-vương là ông vua hiền, thường câu cá trên sông Vị. — 19. Tức là ông Nghiêm-tử-Lăng (xem câu chú-thích (5) ở trang 15). — 20. Trần-Đoàn ở đời nhà Tống có phép tiên biết việc sau, nhưng không chịu ra giúp nước, vào ẩn trong núi.
90 — NGUYỆT-NGA TRẪM MÌNH
Nguyệt-nga dạ xót như bào,
Đêm chong đèn hạnh, dầu hao than dài.
Thất tình trâm lược biếng cài,
Bên màn buông xõa tóc dài ngồi lo.
Chiêu-quân 1 xưa cũng cống Hồ,
Bởi ngươi Diên-Thọ 2 họa đồ cho nên.
