Trang này đã được hiệu đính, nhưng cần phải được phê chuẩn.

75
NHO-GIÁO


Lạc-ấp là chỗ kinh-sư nhà Chu, nhưng vì đường xa, tiền lộ-phí mất nhiều, không đi được. Sau học-trò Ngài là Nam-cung Quát đem việc ấy bẩm với Lỗ-hầu, là vua nước Lỗ. Lỗ-hầu cho một cỗ xe hai con ngựa và những người hầu-hạ đưa Ngài đi.

Ở Lạc-ấp có nhà Minh-đường của Chu-công lập ra, để chứa những luật-lệ và những bảo-vật cùng các hình-tượng của các thánh hiền đời trước. Ngài đến đó khảo-cứu mọi việc, và đi xem những chế-độ ở nơi miếu-đường cùng những nơi tế Giao, tế Xã. Phàm ở đâu có việc gì quan-hệ đến sự tế-lễ, là Ngài cũng đi xem xét rất tường-tận. Ngài lại đi đến hỏi lễ Lão-tử, hỏi nhạc Trành-Hoằng. Sách Sử-ký của Tư-mã Thiên chép rằng: « Khổng-tử đến hỏi Lão-tử về lễ. Lão-tử đáp rằng: Người quân-tử gặp thời thì đi xe, không gặp thời thì đội nón lá mà đi chân. Ta nghe: Người buôn bán giỏi, khéo chứa của, coi như người không có gì; người quân-tử có đức tốt, coi diện-mạo như người ngu-dại. Ông nên bỏ cái khí kiêu-căng, cái lòng ham-muốn, cùng cái sắc-dục và dâm-chí đi; những cái ấy đều vô ích cho ông ». Khổng-tử về bảo các đệ-tử rằng: « Chim thì ta biết nó bay được, cá thì ta biết nó lội được, giống thú thì ta biết nó chạy được. Chạy, bay, lội, ta có thể chăng lưới mà bắt được, đến như