Trang này đã được hiệu đính, nhưng cần phải được phê chuẩn.

225
NHO-GIÁO


不 成;教 訓 正 俗,非 禮 不 備;分 爭 辨 訟,非 禮 不 決;君 臣 上 下 父 子 兄 弟,非 禮 不 定;宦 學 事 師,非 禮 不 親;班 朝 治 軍 涖 官 行 法,非 禮 威 嚴 不 行;禱 祠 祭 祀,供 給 鬼 神,非 禮 不 誠 不 莊.是 以 君 子 恭 敬,撙 節,退 讓 以 明 禮: Đạo đức nhân nghĩa, không có lễ, không thành; dạy bảo, sửa đổi phong-tục, không có lễ không đủ; xử việc phân tranh kiện tụng, không có lễ không quyết; vua tôi, trên dưới, cha con, anh em, không có lễ không định; học làm quan, thờ thầy, không có lễ không thân; xếp đặt thứ vị trong triều, cai-trị quân lính, đi làm quan, thi-hành pháp-lệnh, không có lễ, không uy-nghiêm; cầu khấn tế tự, cung cấp quỉ thần, không có lễ không thành kính, không trang chính. Bởi thế cho nên quân-tử dung-mạo phải cung, trong bụng phải kính, giữ gìn pháp-độ, thoái-nhượng, để làm sáng rõ lễ ». (Lễ-ký: Khúc-lễ-thượng).

Khổng-giáo thủy chung làm việc gì cũng cần lấy đạo trung; nếu không có lễ để làm tiêu-chuẩn cho sự hành-vi, thì biết thế nào là trung được. Vậy nên Khổng-tử nói rằng: « Lễ hồ, lễ hồ, sở dĩ chế trung giã 禮 乎,禮 乎,所 以 制 中 也: Lễ vậy ôi, lễ vậy ôi, để chữa cho vừa đạo trung vậy ». (Lễ-ký: Ai-công-vấn, XXVIII).