Trang này đã được hiệu đính, nhưng cần phải được phê chuẩn.

185
NHO-GIÁO


vấn có vững bền, cái nghĩa lui tới có phân minh, thì mới thành cái toàn đức vậy.

Tu thân. — Người quân-tử cần phải có học, mà sự học của mọi người là cốt ở sự sửa mình, cho nên sách Đại-học nói rằng: « Tự thiên-tử dĩ chí ư thứ-nhân, nhất thị giai dĩ tu thân vi bản 自 天 子 以 至 於 庶 人,壹 是 皆 以 修 身 爲 本: Tự vua cho đến người dân, ai cũng phải lấy sự sửa mình làm gốc. » Muốn sửa mình cho thành người có đức-hạnh hoàn-toàn, thì trước phải giữ cái tâm của mình cho chính, cái ý của mình cho thành, rồi mới cách vật trí tri được, nghĩa là hiểu rõ các sự vật và biết đến cùng cực cái biết.

Giữ cái tâm của mình cho chính, là đừng để cho sự tức-giận, sự sợ-hãi, sự vui-say, sự ưu-hoạn, nó làm cho cái tâm của mình chếch-lệch, mà không hiểu rõ cái nghĩa lý ngay thẳng. Khi đã bị những sự ấy làm loạn cái tâm của mình thì mắt trông không thấy, tai nghe không hiểu, ăn không biết mùi, bởi thế cho nên bao giờ ta cũng phải giữ cái tâm cho chính.

Giữ cái ý của mình cho thành, tức là mình không dối mình, đối với việc gì cũng cứ thành-thực như ghét mùi thối, yêu sắc đẹp, nghĩa là ý mình thế nào, thì cứ thực mà bày