Hai chúng nó ngủ thì có một cái võng, tầu chạy lăn lông-lốc, chẳng khác gì hai quả lê tôi để trong cái khăn mặt ướt này. Hai đứa bao giờ cũng vui-vẻ bằng-lòng. Còn tôi thì tôi cũng cứ làm như chàng vậy, tôi không hề hỏi-han gì hắn cả, mà nghĩ phận tôi là cái người chở tầu, cần gì mà phải biết tuổi tên lai-lịch của người ta! Tôi chở hẳn sang bên kia bể bất quá cũng như chở đôi chim phí-thúy mà thôi.
Được một tháng thì tôi coi hắn như con tôi vậy. Cả ngày hễ tôi đến thì hắn đến ngồi cạnh tôi. Anh chàng thì ngồi viết ở cái bàn, tức là cái giường đó. Khi nào tôi bảo thì hắn giúp tôi để tính đường kinh-vĩ, không mấy nỗi mà hắn làm cũng thạo bằng tôi; có khi tôi trông thấy làm giỏi quá mà ngạc-nhiên hẳn. Chị chàng thì ngồi lên mặt cái thùng rượu nhỏ mà khâu.
Có một ngày hai người đương ngồi như thế, tôi mới bảo rằng:
« Anh chị thử trông bọn ta ngồi họp nhau như thế này có rõ thật ra một cái cảnh gia-đình không? Tôi không muốn hỏi-han đến việc riêng của anh chị làm gì, nhưng mà tôi chắc rằng hai người bây giờ dễ cũng chỉ vừa đủ tiền tiêu mà thôi, mà xem ra hai người cùng yểu-điệu cả thế này thì đến Cai-yên cầy cuốc như các người đi đầy khác thế nào được. Ta chẳng nói giấu gì hai người, cái đất ấy thiệt là độc-địa, nhưng ta đây đã rầu xương rãi nắng quen, ngưới đã như cái da con lang già phơi nắng rồi, nếu có đến ở đấy cũng còn sướng như tiên. Tôi chẳng muốn hỏi cái ý riêng của anh chị làm gì, nhưng tôi xem ra anh chị cũng có bụng mến tôi, nếu thật thế thì tôi bằng lòng bỏ ngay cái tầu mục này, vả bây giờ nó cũng cũ lắm không dùng gì được nữa, mà tôi cùng với anh chị đến đấy sinh-cơ lập nghiệp, anh chị nghĩ thế nào. Tôi cửa nhà chẳng có, nghĩ cũng buồn. Anh chị làm bạn với tôi. Tôi sẽ giúp được nhiều việc, tôi lại mới buôn lậu được một ít đồ hàng, ta buôn-bán mà làm kế sinh-nhai, đến ngày tôi nhắm mắt lại thì cái cơ-đồ ấy để cho anh chị ».
Hai người đứng ngẩn ra mà nhìn nhau, trông bộ như không tin rằng tôi nói thật. Con bé ấy thì chạy ra ôm lấy cổ chồng như mọi khi, ngồi lên trên đầu gối chồng, đỏ mặt lên mà khóc. Anh ta cũng ôm lấy vợ vào trong tay, trông mắt cũng có nước mắt. Hắn ta chìa tay ra với tôi, mặt xanh hơn lúc thường. Vợ nói nhỏ vào tai, đương nói thì bới tóc sổ ra, như một cuộn thừng bỗng dơi tuột ra. Vì chị ta nhanh-nhảu thoăn-thoắt như con cá vậy. Tóc vàng chươi-chưới phủ lên cả vai chồng. Chàng không được trông cái tóc ấy, rõ như đống vàng thật. Hai người cứ nói nhỏ với nhau mãi, anh ta thì chốc-chốc lại hôn vào chán vợ, chị ta thì cứ khóc, tôi đợi mãi sốt ruột mới hỏi rằng:
— Thế nào, có ưng như thế không?
Anh ta nói:
— Thưa ông, ông tử-tế quá, nhưng mà chỉ ngại một điều... ngại một điều: ông ở cùng với kẻ có tội đi đầy thế nào được, vả...
Nói đến đấy hắn cúi mặt xuống.
Tôi nói rằng:
— Tôi thì tôi chẳng biết anh có cái tội gì mà đến nỗi phải đi đầy. Rồi sau này anh kể cho tôi nghe. Mà chẳng muốn kể nữa cũng được. Tôi xét bộ-giạng anh cũng không phải là người có cái ác-tâm gì. Ta chắc rằng trong một đời ta còn nhiều tội hơn các con, các con ạ. Thương thay con trẻ chịu oan! Như bây giờ cái chức-trách ta còn phải canh-giữ các người, thì thế nào ta cũng chẳng để cho thoát, cự
