nhiên quen hiểu. Đến nay, đứa trẻ mười tuổi giở lên, tiếng nai đều biết cả. Giống súc là vật để sai khiến, nếu không thông tiếng, sao cho được tiện dùng? Cõi-đời-cũ ở về những giải đất ấm, nực, các động-vật rất nhiều, tôi tưởng chắc đã có nhiều nhà học chuyên khoa giảng về tiếng thú, súc; mà không ngờ đến nay các ngài còn lấy sự đó làm câu hỏi! »
Nghe song, khách ai nấy lại đều sợ và thẹn. Đi mãi, qua nhiều thôn. Bao ngoài các thôn là ruộng; bao ngoài ruộng là các rừng cây. Đi chơi đến một rừng. Rừng, chia làm nhiều khu; khu, giồng một thứ cây. Chỗ hai khu cách nhau đều có đường đi xe; ngã-tư đường có nhiều ghế ngồi nghỉ. Qua khu lê, một bên thời là cam, nghe có đông nhiều tiếng trẻ hát. Quan Thống-trưởng nói:
— Đây các rừng cây như nhau cả, mỗi rừng là thuộc về một thôn. Tiếng hát đấy là những các trẻ con gái ở trong thôn đem thuốc đi trừ các sâu cam.
Ngài nói song thì đi vừa đến ngã tư đấy cùng nghỉ. Khách nhân hỏi:
— À! Còn như cách dân-cư, việc coi trị, thế nào?
Thống-trưởng: — Cái cù-lao này tính tất cả phần mặt được 2400 milles carrés. Hiện số dân, giai, gái, già, trẻ, cộng 2213 người, cùng ở đông cả về phần giữa thời đều có lưới khí. Nay, các chỗ không ở đến, chưa có đặt lưới thời còn vẫn băng tuyết không kể, cứ đất ở hiện chia làm 20 khu, mỗi khu là phận của một thôn. Mỗi thôn đều từ 15 nóc nhà giở lại, đều có một người để coi sóc, là Thôn trưởng. Thống-trưởng thời coi cả trong cù-lao, cũng là tự trong hàng Thôn-trưởng bầu cử lên. Còn khi bầu Thôn-trưởng thời toàn dân trong thôn, giai 13 tuổi, gái 16 tuổi giở lên, đều có quyền được bỏ vé. Một vé chính bằng hai vé phụ. Bầu song, mời các Thôn-trưởng khác đến công nhận, rồi lên trình Thống-trưởng y định. Thống-trưởng và Thôn-trưởng, trừ phi có lỗi công, thời làm mãi xuốt đời.
