biết đâu mà nói. Dẩn nó đi kiếm, nó chỉ bậy, nói ở đàng trước nền tế giao; y theo lời nó, đào lên không được chi cả, bèn đem nó vô ngục bóp xiền lại. Cách ít ngày có thằng chánh ăn trộm bình, đem dày xách bình cũng bằng vàng ra bán ngoài chợ, có người nghi, đem cớ với quan, mới ra mối ăn trộm bình. Quan hỏi thằng ăn trôm, bình vàng để đâu, nó cũng khai rằng chôn trước nền tế giao ở chỗ nọ, Quan y theo lời nó dạy đào chỗ nọ, quả được cái bình vàng. Té ra cũng là một chỗ tên đầu bếp chỉ, đào sâu xuống ít tấc mà thôi.
Giả sử hồi tên đầu bếp đem đi đào mà được bình hay là tên ăn trộm bình không đem dây chuyền vàng ra mà bán, thì tên đầu bếp chắc chết, dẩu có trăm miệng cũng không chối đuợc. Vậy dùng hình dữ mà tra thì có sự chi qua được, ấy nhà nước mở ra một mặt căn nghi, gìn lòng nhơn đức trong những án hồ nghi, thì làm cho dân sống nhiều.
109 — chuyện đời (ký viên.)
Thói đời kiện thưa tới quan thường hay thêm thắc: như bị đánh, nói người ta giết; giành gia tài, nói ăn cướp; vào nhà, nói ăn trộm; lấn ranh, nói phá mả. Kiện một người liên lụy tới cha mẹ anh em người, đến đổi nhà vô can mà có hềm khích cũng níu vào. Trong ý nói phải quấy chừng nào sẽ hay, bây giờ làm bướn cho họ phải đòi phải hỏi, tốn tiền tốn bạc, bị lụy xấu hổ tới vợ con, thì cũng là khoái ý đã giận. Ai dè một phen vào tới công môn, quân lính quát nạt, đánh đạp tâng bầng, hồn vía mất hết. Có kẻ sợ phép, toan ra cho mau, mình không có cũng chịu có; có kẻ bị quan-lại muốn cho mau việc, tấn khảo dữ tợn bắt phải chịu án; có khi quan-lại ỷ mình thông minh, lấy trí riêng đoán nhận tội cho người ta, mà
