Trang:Au hoc khai mong.pdf/14

Trang này đã được phê chuẩn.
— 12 —

10. Kỷ hiếu hạnh chương đệ thập.

Đức phu tử nói như vầy: hể là con thảo thường ngày thờ thân.
Ở nhà kính mến ân cần, nuôi thì vui vẽ, bịnh toan ưu sầu.
Tang thì cảm mến buồn rầu, tế thì nghiêm chính trước sau thiềng lòng.
Năm điều cho đủ cho xong, vậy sau mới đặng vuông tròn sự thân.
Kẻ thờ cha mẹ ân cần, trên không kiêu ngạo, dưới chăng trái loàn.
Ở theo với xóm với làng, cứ vui êm thấm, chẳng toan trành tròn.
Ở trên kiêu ngạo chẳng còn, dưới mà nghịch loạn thì vương luật hình.
Làm dân hay chống hay kình, giết nhau có thuở, hại mình có khi.
Ba điều ấy chẳng trừ đi, tam sinh cấp dưởng, thảo ni chẳng bằng.

11. Ngủ hình chương đệ thập nhứt.

Đức phu tử lại nói rằng: năm hình vốn thuộc ba ngàn điều ra.
Mà trong các tội xem qua, tội con chẳng thảo thật là lớn hơn.
Vua là chẳng phải chỗ lờn, kẻ toan ép uổng, thửa lòng không trên.
Thánh nhơn lập đạo đức nên, kẻ chê bai ấy là quên phép người.
Mẹ cha sanh sản ra ngươi, mà chê thảo ấy, thiệt loài không thân.
Đạo người mất, lẽ trời tang, ấy đàng loạn lớn, vậy lần rối ra.

12. Quảng yếu đạo chương đệ thập nhị.

Rằng: Khuyên dân mến mẹ cha, chi hay hơn thảo ở ta tận tình.
Dạy dân theo lễ kính anh, chi hơn lòng thuận buột mình chặc khư.
Dời thói xấu, đổi tục hư, chi hay hơn nhạc cảm từ mình ra.
An trên trị dưới gần xa, chi hay hơn lể ở ta trọn đời.
Lễ là kính đó mà thôi, kính người cha được lòng người con vui.
Kính anh thì đẹp em người, kính vua chúa ấy thì tôi đẹp lòng.
Một người đặng kính đặng tôn, ngàn muôn người đẹp ồn ồn kính theo.
Kính thì ít, đẹp thì nhiều, nên là đàng tắt, ấy kêu phép nầy.

13. Quảng chí đức chương đệ thập tam.

Rằng: Quân tử dạy hiếu đây, chẳng vào nhà chúng mổi ngày xét soi.
Dạy lòng thảo ấy khắp nơi, kính vì nhơn phụ mọi người theo ta.
Dạy lòng thuận ấy gần xa, kính người huinh trưởng nhà nhà theo gương
Dạy làm tôi ở hết lòng, kính vì vua chúa chủ trương nước nhà.
Đem thi mà dẩn rỏ ra: Dể vui quân tử, mẹ cha dân tình!
Bằng không chí đức ở mình, Ai hay thuận vậy, ấy đành lớn hung!

14. Quảng dương danh chương đệ thập tứ.

Rằng: Quân tử thảo thờ thân, cho nên trung ấy dời chưng vua mình.
Thờ anh đã đặng thuận tình, nên cùng kẻ lớn lòng thành thuận thôi.
Ở nhà trị đặng mọi người, cho nên trị ấy khá dời làm quan.
Nết na trong đặng vẹn toàn, thì ngoài danh lập vinh vang lâu đời.

15. Gián tránh chương đệ thập ngủ.

Thầy Tăng nghe nói những lời, khi rằng từ ái, khi thời kính cung.
An thân tới rạng danh cùng, thì nghe dạy rỏ thỉ chung giữ gìn.
Còn con theo lịnh cha mình, nên cho là thảo, dám xin hỏi thầy? —