Trang:Đại Nam quấc âm tự vị 2.pdf/27

22

MẶT

---

 Con ― đỏ chạch. Con mắt đỏ lỏm.

 Đắng ― Nhặm mắt. ( Coi chữ nhặm).

 Gai con ― Lấy làm trái mắt, ngó thấy thì phát giận, không muốn ngó. .

 ― Đắng. Giá cao quá, phải trả nhiều tiền quá.

 ― Mỏ. Cao giá, khó mua; khó hiểu, khó nói.

 Bán ― Bán cao giá. .

 Mua ― Mua nhiều tiền, cao giá. .

 Sách ― Sách khó hiểu, nghĩa lý cao. .

 Con ― lưng tròng. Tiếng mắng đứa vô ý không biết xem trước xem sau.

 Con ― lộn tròng. Tiếng mắng sớn sác.

 ― Phàm. Con mắt người phàm, không thấy việc trời đất quỷ thần.

 Giơ con ― lớn. Bộ sững sờ, ngó thấy mà không hiểu sự gì.

 Lim dim con ― sâu. Con mắt nửa nhắm nửa mở, con mắt buồn ngủ.

 Cắn răng chẳng con ― (Coi chữ cắn). .

 Lấy con ― mà ngó. Không đem lòng thương xót.Vô tình.

 Tỏ ― Con mắt tỏ rõ, xem coi rõ ràng, con mắt tốt. .

 Tối ― Bắt tối tăm không thấy sự gì, không phân biệt sự phải quấy. .

 Hí ― (Coi chữ hí). .

 Sáng ― Hai nghĩa: Con mắt tỏ rõ; đáo đầu mới biết mình lầm, mắc mưu kẻ khác. .

 Khuất ― (Coi chữ khuất). .

 Vải thưa che ― thánh. Làm chuyện dối nhau.

 Con ― chỉ thiên, con ― chỉ địa. Con mắt lé xẹ, con mắt không đều, con xách lên, con xách xuống.

 Con ― quạ. Con mắt thom lòm, con mắt hay dòm ngó, đồ vật chi đâu cũng ngó thấy.

 Con ― bù hâu, (Câu). Con mắt tròn mà sâu, con mắt xấu.

 Con ― ngó chằng chằng. Con mắt ngó chăm chỉ.

 ― Văng ― vượt. Sớn sác, không có ý chí chút nào.

 Làm chuyện dối ― Làm dối giả, làm cho người ta ngó thấy, không thiệt thà. .

 Nhỏ ngươi to con ― Coi con người nhỏ mà có trí tuệ nhiều, thế thân lớn, chức phận cao. Chớ khi kẻ nhỏ.

 Không kịp nháy ― Mau quá. .

 Trợn con ― Mở con mắt lớn đại, làm bộ dữ. .

 Con ― trợn dộc. Con mắt mở lớn đại, bộ mệt nhọc quá.

 Chống con ― lên mà coi. Tiếng biểu phải coi cho biết nên hư, lợi hại.

𩈘	Mặt. n. Phía trước cái đầu, hình thể bày ra ngoài, bề ngoài vật gì, cũng hiểu là người ta.

 ― Mũi. Tiếng đôi chỉ nghĩa là mặt.

 ― Mày, mày ― id. Làm mày mặt.Chỉ nghĩa làm chứng dỗi, trước mặt kẻ khác, làm giả dối.

 ― Trời, ― nhựt. Vì thái dương, vì tinh tú soi sáng ban ngày.

 ― Trăng, ― nguyệt. Tượng thái âm, vì hành tinh hầu trái đất.

 ― Thiệt. Mặt tự nhiên, thật thà, không giậm vẻ.

 ― Giả. Mặt bợm, mặt lót.

 ― Mẻ, hay là mạc. id.

 ― Thịt. Mặt có nhiều thịt, mặt còn khờ, chưa biết gì.

 ― Nạc id. .

 ― Xương. Mặt ôm có nhiều xương, mặt độc hiểm.

― đục.   ― đại.   ― bư.   ― ngốc.

${\Biggr \}}$

Bộ dại dột, khờ khạo, ngu muội.

― lì.   ― đe.   ― chai mày đá.   ― dạn mày dày.

${\Biggr \}}$

Bộ lì lợm, không biết xấu hổ.

 ― Mâm. Mặt bằng cái mâm, mặt to quá.

― chần vần.   ― chầm vầm.

${\Biggr \}}$

Mặt lớn quá, mặt dữ.

― bệp.   ― chệp bệp.

${\Biggr \}}$

Mặt trẹt, mà lớn.

 ― Chứ bự. Mặt buồn giận.

 ― Chầu bạu. id.

 ― Chù ụ. id.

 ― Ngựa. Mặt dài quá.

 ― Chuột. Mặt nhọn, cằm nhọn, mặt lý lắc.

 ― Bì sị. Mặt thủng đầy, mặt bệnh.