Trang:Đại Nam quấc âm tự vị 1.pdf/153

140

CHIẾT

---

邅	Chiên. c. Trắc trở, khó đi.

屯 |   Truân ―. Gian nan, cực khổ.

戰	Chiến. c. Đánh giặc, đánh trận, đối địch cùng nhau.

 ― trận. id.

 Đấu ―. id.

 ― trường. chỗ đánh giặc.

 Khiêu ― Thách đánh, chọc giặc ra mà đánh. .

 Đốc ― Tước quan đốc việc binh. .

 Quân ― tâm. Quân lính có lòng đánh giặc mạnh mẽ.

 Tử ―. Liều mình chết mà đánh với giặc.

 Huyết ― Liều mình đổ máu mà đánh với giặc. .

 ― tướng. Tướng đánh giặc.

 ― sĩ. Kẻ mạnh mẽ có lòng đánh giặc.

 ― thắng. Đánh giặc mà thắngHiệu quân lính chà ở Châu Giang.

 Trống ―. Trống trận, trống nhỏ hơn trống chầu.

鏖 |   Ao ―. Liều mình đánh giết, hiệp bình mà đánh.

下 | 書  Hạ ― thơ. Gởi giấy qua cho giặc mà hẹn ngày đánh.

免 | 牌  Miễn― bài. Bài thẻ làm hiệu lệnh cho hai bên đình việc đánh giặc.

 ― quắc. đời các nước phản tranh, đời Xuân Thu.

鉦	Chiêng. n. Đổ đúc bằng đồng giống cái nón cụ, chính giữa có cái nuỗm là chỗ đánh; hiệu lệnh việc binh.

 Mặt ―. Cái chiêng, chiêng đúc mặt bằng, cho nên gọi là mặt; tiếng mặt cũng là tiếng kêu kể.

 ― cồn. Cồn lớn, chiêng nhỏ cũng về một loại.

Gu ―.   Nuốm ―.

${\Biggr \}}$

Chổ đúc gio ra giữa mặt cái chiêng.

 Khảo như khảo-. Đánh khảo hoài.

 Dúi đánh-. Cây cầm mà đánh chiêng.

 -vàng. Mặt trời.

 Chiếc― ―. Cà rá vàng có chạm trỗ cũng đinh nổi lên.

 Lăn-. Ngã lăn tròn.

 Cươi lăn-. Cười lăn cười lộn, cười quá sức.

 Phải đòn lăn-. Phải đòn bê bết.

呈	Chiệng. n. Một mình ít dùng.

 Mía-. Gần giống.

 ― ― id. .

 Nói― ảnh. Nói bóng dáng, nói xa gần, nói giàn.

 Chim chè-. Thứ chim đồng nhỏ con cùng bay kêu.

𦭒	Chiếng. n. Nảy bông, mới đơm bông.

 -bông. Búp bông, kiến bong.

 Nhụy-. Nhụy mới ra.

 Cây mới ra trái-. Cây mới ra trái lần đầu.

𦀚	Chiềng. n. Giềng, mồi giấy.

 -mối. Giềng mối.

 -hằng. Đạo hằng, lẽ hằng; năm hằng.

 Ba-. Ba giềng, ba lẽ hằng, là quần thần, phụ tử, phu phụ.

 -tràng. Điều cả thể, giềng mối.

折	Chiết. c. Bẻ ra, phân ra.

 -đoán. Phán đoán.

 -trung. Chia hai mà lấy chừng giữa (Nói về khi có nhiều lề chồng lại nhau).

 -biện. Biện bát.

 -phân. Phân ra, rẽ ra.

 -cây. Lấy phân đất bó nhánh cây cho nó đâm rễ, rồi thì cắt mà trồng riêng.

 -khửu. Mở ra mà coi (nói về thơ từ).

 Khai-. Id.

 -rượu. Sang rượu ra ve nhỏ.

 Thuế đóng-sắc. Thuế đóng nửa tiền nửa vật, như là nửa tiền nửa lúa.

 -bán. Chia hai, bẻ hai, lấy nửa phân.

 Rau-. Thứ cây thấp nhỏ mà lớn lá, hay mọc hai bên mé sông, nhằm con nước ròng nó sinh lá non, mùi chát chát; người ta hay ăn như các món rau.

 Cái-. Đồ đựng đương bằng tre, mây có nắp đậy, cũng gọi là cái rọ, cái nừng.