Luân lý giáo khoa thư - Lớp Sơ đẳng/II/14
4. — Cai phó tổng.
Mấy xã họp lại làm một tổng. Mỗi tổng có một người đứng đầu coi việc hàng tổng gọi[1] là cai-tổng hay chánh-tổng. Cai-tổng có một hay hai phó-tổng giúp việc.
Những phó-tổng là do hương-chức các xã trong tổng cử ra một sổ ba người đệ lên quan đầu tỉnh xét, ai đích đáng thì bẩm lên để quan Thống-đốc cấp bằng cho.
Khi nào có khuyết cai-tổng thì cứ theo lệ thường là lấy phó-tổng lên thay. Nhưng phải khi phó-tổng cũng khuyết, hoặc quan trên xét không xứng đáng, thì phải sức về các xã bầu cử người thay cũng như bầu cử phó-tổng.
Ở về những xứ Mọi trong Nam-kỳ, thì cai phó tổng do quan cai-trị hỏi ý-kiến hương-chức các làng, rồi làm tờ trình quan Thống-đốc để phát bằng cho.
Chức-vụ của cai phó tổng là phải truyền lệnh của quan đốc-phủ-sứ, phủ hay huyện sức về các làng, phải coi việc đề-phòng trộm cướp trong tổng, phải đốc sức việc đường-sá, cầu cống, v. v...
Toát yếu. — Cai phó tổng là do dịch-mục các xã trong tổng cử ra một sổ ba người đệ lên quan đầu tỉnh chọn, rồi tư lên quan Thống-đốc cấp bằng. Ở những xứ Mọi, thì không có công cử, chỉ hỏi ý-kiến hương-chức các làng rồi trình lên quan Thống-đốc cấp bằng. Chức-vụ cai phó tổng là phải truyền lệnh quan trên cho các làng và đề-phòng trong hạt cho yên ổn.
Câu hỏi. — Tổng là gì? — Ai đứng đầu một tổng? — Cách tuyển cử cai phó tổng thế nào? — Ở xứ Mọi thì cách tuyển-cử ấy thế nào? — Chức-vụ cai phó tổng có những gì?
- ▲ kêu